Ֆասետային աչքեր

Ֆասետային աչքերի 0,1-ից մինչև մի քանի մմ-ի հասնող շառավղով գնդաձև մակերևույթը զբաղեցնում է գլխի զգալի մասը։ Ֆասետային աչքերը կազմված են 10-12000 պարզագույն տեսողական միավորներից՝ օմմատիդներից։ Ի տարբերություն ողնաշարավորների աչքի, որն ունի մեկ ոսպնյակ, հազարավոր ոսպնյակներ պարունակող Ֆասետային աչքերի մեջ լուսապատկերի ստացումը հիմնված է լուսատար մանրաթելերի օպտիկայի սկզբունքների վրա։ Դրա շնորհիվ չափազանց փոքր չափերի հետ կապված լույսի դիֆրակցիայի վնասակար ազդեցությունը հասցված է նվազագույնի։

Հայտնի են ֆասետային աչքերի երկու հիմնական տեսակներ՝ սկոտոպիկ և ֆոտոպիկ։ Սկոտոպիկ տիպի աչքում օմմատիդներն իրարից մեկուսացնող պիգմենտային բջիջները և տեսողական բջիջների պիգմենտի հատիկները մթանը շարժվում են դեպի աչքի հատակը։ Թույլ լույսի պայմաններում դրա շնորհիվ մեծանում է աչքի լուսազգայնությունը։

Ֆոտոպիկ աչքում պիգմենտի հատիկները չեն շարժվում, և աչքի լուսային զգայնությունը ցածր է։ Սկոտոպիկ աչքերով միջատները հիմնականում վարում են գիշերային կենսաձև, ֆոտոպիկներովը՝ ցերեկային։ Միջատները չեն ընկալում կարմիր երանգները, սակայն մարդու համար անտեսանելի ուլտրամանուշակագույն լույսի տիրույթում ունեն զարգացած գունազգայնություն։

• Францевич Л․ И․, Зрительный анализ пространства у насекомых, Киев, 1980;
• Грибакин Ф․ Г․, Механизмы фоторецепции насекомых, Л․, 1981․

Սա միջատների մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ֆասետային աչքեր» հոդվածին։