Ցորնուկ
| Ցորնուկ | |
 | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Հացածաղկավորներ (Poales) |
| Ընտանիք | Հացազգիներ (Poaceae) |
| Ենթաընտանիք | Դաշտավլուկայիններ (Pooideae) |
| Տրիբա | Bromeae |
| Ցեղ | Ցորնուկ (Bromus) L., 1753 |
Ցորնուկ, ցորենի խոտ, փըստփստուկ (լատին․՝ Brómus), դաշտավլուկազգիների (հացազգիներ) ընտանիքի միամյա, հազվադեպ երկամյա և բազմամյա խոտաբույս է։ Հայտնի է ցորնուկի շուրջ 100 տեսակ։
Հայաստանում խմբագրել
2.Bromus secalinus
ՀՀ-ում՝ 14 տեսակ՝
- Ցորնուկ Դանթոնի (Bromus danthoniae),
- Ցորնուկ խայտաբղետ (Bromus variegatus),
- Ցորնուկ ճապոնական (Bromus japonicus),
- Ցորնուկ հուրանավոր (Bromus scoparius),
- Ցորնուկ Բիբերշտեյնի (Bromus biebersteinii) և այլն։
Տարածված է գրեթե բոլոր մարզերում։Աճում է խճոտ, քարքարոտ, չոր վայրերում, խոտածածկ թեքություններում, պարապուտներում, գետափերին, այգիներում, բնակավայրերում։
Կենսաբանական նկարագիր խմբագրել
Ցողունի բարձրությունը 10-80 (երբեմն՝ 100) սմ է։ Տերևները գծաձև են, թավոտ կամ մերկ։ Ծաղկաբույլը ցրված կամ հոծ հուրան է՝ 10-20 հասկիկներով։ Ծաղկում է ապրիլից մինչև օգոստոս։
Պտուղը սերմիկ է։ Ցորնուկի բոլոր տեսակները վաղ գարնանային արոտների միակ կերաբույսերն են։ Որոշ տեսակների բուսուտները ջրառատ տարիներին կամ թեթևակի ջրարբիացումից հետո կարելի է օգտագործել որպես խոտհարքներ։
Նշանակություն խմբագրել
Ցորնուկի բոլոր տեսակները վաղ գարնանային արոտների միակ կերաբույսերն են։ Որոշ տեսակների բուսուտները ջրառատ տարիներին կամ թեթևակի ջրարբիացումից հետո կարելի է օգտագործել որպես խոտհարքներ։
Տեսակներ խմբագրել
- Bromus aleutensis
- Bromus alopecuros
- Bromus anomalus
- Bromus arenarius
- Bromus arizonicus
- Bromus arvensis
- Bromus benekii
- Bromus berteroanus
- Bromus biebersteinii
- Bromus briziformis
- Bromus bromoideus
- Bromus carinatus
- Bromus catharticus
- Bromus ciliatus
- Bromus commutatus
- Bromus danthoniae
- Bromus diandarm
- Bromus erectus
- Bromus exaltatus
- Bromus fibrosus
- Bromus frigidus
- Bromus frondosus
- Bromus grandis
- Bromus grossus
- Bromus hordeaceus
- Bromus inermis — Костёр безостый
- Bromus interruptus
- Bromus japonicus
- Bromus kalmii
- Bromus kinabaluensis
- Bromus koeieanus
- Bromus kopetdagensis
- Bromus laevipes
- Bromus lanatipes
- Bromus lanceolatus
- Bromus latiglumis
- Bromus lepidus
- Bromus luzonensis
- Bromus macrostachys
- Bromus madritensis
- Bromus mango
- Bromus marginatus
- Bromus maritimus
- Bromus mucroglumis
- Bromus nottowayanus
- Bromus orcuttianus
- Bromus pacificus
- Bromus polyanthus
- Bromus porteri
- Bromus pseudolaevipes
- Bromus pseudosecalinus
- Bromus pseudothominii
- Bromus pubescens
- Bromus ramosus
- Bromus rigidus
- Bromus scoparius
- Bromus secalinus L. [1]
- Bromus sitchensis
- Bromus squarrosus
- Bromus stamineus
- Bromus sterilis
- Bromus suksdorfii
- Bromus tectorum
- Bromus texensis
- Bromus vulgaris
- Bromus willdenowii
Ծանոթագրություններ խմբագրել
Գրականություն խմբագրել
- Невский С. А., Сочава В. Б. Род 188. Костёр — Bromus // Флора СССР. В 30 т. / Гл. ред. акад. В. Л. Комаров; Ред. тома Р. Ю. Рожевиц и Б. К. Шишкин. — М.—Л.: Изд-во АН СССР, 1934. — Т. II. — С. 554—583. — 778 + XXXIII с. — 5175 экз.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
- Brome grasses UK Արխիվացված 2006-02-14 Wayback Machine
- Interactive Key to Bromus of North America Արխիվացված 2007-08-31 Wayback Machine
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։  |
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ցորնուկ» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ցորնուկ» հոդվածին։ |