Ռուզաննա Վարդանյան
- Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Վարդանյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։
Ռուզաննա Տիգրանի Վարդանյան (մայիսի 27, 1898, Շամախի, Բաքվի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - դեկտեմբերի 9, 1957, Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ դերասանուհի։ ՀԽՍՀ ժողովրդական արտիստ (1945)։
 | |
|---|---|
 | |
| Ծնվել է | մայիսի 27, 1898 |
| Ծննդավայր | Շամախի, Բաքվի նահանգ, Ռուսական կայսրություն |
| Մահացել է | դեկտեմբերի 9, 1957 (59 տարեկան) |
| Մահվան վայր | Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ |
| Քաղաքացիություն |  Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ |
| Մասնագիտություն | դերասանուհի |
| Ամուսին(ներ) | Խաչատուր Եսայան |
| Պարգևներ և մրցանակներ |  |
Բեմադրիչ, դերասան Վավիկ Վարդանյանի քույրը, գեղանկարիչ Խաչատուր Եսայանի կինը։
Կենսագրություն խմբագրել
Ռուզաննա Վարդանյանը ծնվել է Շամախիում, մեծացել է Դերբենտ քաղաքում։ 1915 թվականին ավարտել է տեղի ռուսական գիմնազիան և դարձել ռուսերեն լեզվի ու գրականության ուսուցչուհի[1]։ Այնուհետև երկու տարի ընտանիքով ապրել են Աստրախանում, ապա՝ Ստավրոպոլում։
Ռուզաննան տեսել է Սիրանույշի և Աբելյանի խաղը, որ մնացել է հիշողության մեջ։ Սակայն թատրոնի հանդեպ սերը նրա մեջ արթնացրել է նրա եղբայր Վավիկ (Անուշավան) Վարդանյանը։ Ստավրոպոլում նա կազմակերպում է սիրողական ներկայացումներ։ Կրտսեր եղբայրը շատ ջանք է թափում քրոջը ներկայացումների մեջ ներգրավելու համար։ Դա հաջողվում է դժվարությամբ, և Ռուզաննա Վարդանյանը դառնում է այդ ներկայացումների մասնակիցը։ Սիրողական խմբում նրա առաջին ելույթը կայացել է 1921 թ.։ Այստեղ նա խաղացել է մի շարք առաջնակարգ դերեր, ինչպես Զեյնաբի «Դավաճանություն» և Մեդեայի դերերը։ Լավ դերեր խաղալու հնարավորությունը դերասանուհու մեջ զարգացնում են բնատուր տվյալները և արթնացնում այնպիսի սեր դեպի թատրոնը, որ երբ Վավիկ Վարդանյանը մեկնում է Մոսկվա՝ հայկական դրամատիկական ստուդիայում ուսանելու, նա է ղեկավարում խումբը։ Մինչև 1927 թ., վեց տարի նա լինում է թատերախմբի առաջին դերասանուհին։
1927 թ. դերասանուհին հրավիրվում է Երևանի Առաջին պետթատրոն։ Նորեկ դերասանուհու տվյալները գնահատում են Մարգարիտի դերակատարությամբ։
Դերասանուհին նաև ասմունքող է եղել։ Մահացել է 1957 թ. Սունդուկյանի անվան թատրոնի բեմի վրա Ավետիք Իսահակյանի «Բինգյոլ» բանաստեղծությունն արտասանելիս, երբ նշվել է դերասանուհի Սիրանույշի ծննդյան 100-ամյակը[2]։
Դերերը թատրոնում խմբագրել
| Տարի | Հեղինակ | Ներկայացում | Դեր |
|---|---|---|---|
| 1929 | Ալեքսանդր Օստրովսկի | Արդյունավետ պաշտոն | Պոլինա |
| 1933 | Պիեռ Բոմարշե | Ֆիգարոյի ամուսնությունը | Ռոզինա |
| 1933 | Մաքսիմ Գորկի | Եգոր Բուլիչովը և ուրիշներ | Շուրկա |
| 1935 | Ալեքսանդր Կոռնեյչուկ | Պլատոն Կրեչետ | Լիդա |
| 1936 | Ալեքսանդր Շիրվանզադե | Նամուս | Սուսաննա |
| 1939 | Ալեքսանդր Շիրվանզադե | Պատվի համար | Մարգարիտա |
| 1937 | Պերճ Պռոշյան | Հացի խնդիր | Հերիքնազ |
| 1937 | Արմեն Գուլակյան | Արշալույսին | Արեգա |
| 1937 | Ալեքսանդր Պուշկին | Քարե հյուրը | Դոննա Աննա |
| 1938 | Յոհան Ֆրիդրիխ Շիլլեր | Սեր և խարդավանք | Լուիզա |
| 1940 | Ուիլյամ Շեքսպիր | Օթելլո | Դեզդեմոնա |
| 1942 | Ուիլյամ Շեքսպիր | Համլետ | Օֆելյա |
| 1946 | Ալեքսանդր Օստրովսկի | Անօժիտը | Լարիսա |
| 1949 | Նիկոլայ Վիրտա | Դատապարտվածների դավադրությունը | Հաննա Լիխտա |
| 1951 | Անտոն Չեխով | Բալենու այգին | Ռանևսկայա |
| 1957 | Գուրգեն Բորյան | Նույն հարկի տակ | Արուս |
Գրականություն Ռուզաննա Վարդանյանի մասին խմբագրել
- Ժ. Հակոբյան, Ռուզաննա Վարդանյան, 1957 թ.
- Գրական դիրքերում, 1928 թ.
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ «Розалия Варданян». Кино-Театр.РУ. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 23-ին.
- ↑ Հայ Սովետական Թատրոնի Պատմություն, 1967 թ.
Արտաքին հղումներ խմբագրել
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 11, էջ 321)։  |