Կայֆին
Կայֆին (չինարեն՝ 开封; փինյին՝ Kāifēng), քաղաքային շրջանի կարգավիճակ ունեցող խոշոր բնակավայր Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության արևելյան մասում՝ Հանան նահանգում, Հուանհե գետի հովտում, նահանգային վարչական կենտրոնից՝ Չենգջոու քաղաքից դեպի արևելք։ 2010 թվականին բուն քաղաքի բնակչության թվաքանակը եղել է 585 908[3], իսկ ամբողջ քաղաքային շրջանինը 1999 թվականին՝ 4 637 328[4]: Կրթական, մշակութային, արդյունաբերական կենտրոն է. գործում են մետաղամշակման, մեքենաշինական, դեղագործական, տեքստիլ արդյունաբերության խոշոր ձեռնարկություններ[5]։ Այստեղ է գտնվում Չինաստանի ամենահին բարձրագույն ուսումնական հաստատություններից մեկը՝ Հենան համալսարանը։
| Բնակավայր | ||
|---|---|---|
| Կայֆին | ||
| չինարեն՝ 开封市 | ||
 | ||
| Երկիր |  Չինաստան | |
| Ներքին բաժանում | Longting District?, Shunhe Hui District?, Gulou District, Kaifeng?, Yuwangtai District?, Qi County?, Tongxu County?, Weishi County?, Xiangfu District? և Lankao County? | |
| Մակերես | 6240,22 կմ² | |
| ԲԾՄ | 75±1 մետր | |
| Բնակչություն | ▲4 824 016 մարդ (2020)[1] | |
| Ժամային գոտի | UTC+8 | |
| Հեռախոսային կոդ | 0371[2] | |
| Փոստային դասիչ | 475000 | |
| Ավտոմոբիլային կոդ | 豫B | |
| Պաշտոնական կայք | kaifeng.gov.cn | |
| ||
Պատմություն խմբագրել
Կայֆինը Չինաստանի հին մայրաքաղաքներից մեկն է։ Ընդ որում՝ մայրաքաղաքի կարգավիճակ է ունեցել չինական յոթ արքայատոհմերի կառավարման ժամանակներում, այդ թվում՝ Սուն կայսրությունում, 960—1127 թթ.: Երկար տարիներ եղել է նաև Հանան նահանգի վարչական կենտրոնը (մինչև 1954 թվականը, երբ այդ կարգավիճակը շնորհվել է Չանգջոու քաղաքին)։ 1642 թվականին Մին արքայատոհմի բանակը Հուանհեի ջրերն ուղղելով դեպի Կայֆին՝ ամայացրել են այն՝, որպեսզի թույլ չտա, որ անցնի Լի Չիժենի գլխավորած ապստամբների ձեռքը։ Ջրհեղեղին զոհ է գնացել շուրջ 300 հազար մարդ։ Դրանից քսան տարի անց քաղաքը վերականգնվել է, 1841 թվականին դարձյալ հեղեղման ենթարկվել և 1843-ին նորից վերականգնվել։ Ստեղծվել է ջրանցքների խիտ ցանց, որի շնորհիվ Հուանհեի ջրերը հասցվել են մերձակա դաշտերին։
1938 թվականի հունիսի 6-ին Ճապոնիայի կայսերական բանակը գրավել է Կայֆինը, որն ազատագրվել է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ավարտին։
1969 թվականին Կայֆինում, բժշկական անհրաժեշտ օգնություն չստանալու պատճառով, վախճանվել է Չինական Հանրապետության նախկին նախագահ Լյու Շաոքին, որին տնային կալանքի էին ենթարկել այդտեղ։
Տեսարժան վայրեր խմբագրել
- Երկաթե պագոդան՝ Սոն արքայատոհմի ժամանակների կառույց
- Ֆան պագոդան
- Հին երաժշտության տերասը (Yuwantai-ը)
- Վիշապի տաղավարը (Longting-ը)
- Առաջին կառավարիչ Ժյու Լյուի տաճարը՝ կառուցված մ. թ. ա. 555 թվականին
Պատկերասրահ խմբագրել
|
Քույր քաղաքներ խմբագրել
| Քաղաքը | Մարզը/նահանգը | Երկիրը |
|---|---|---|
| Վիչիտա |  , Կանզաս, ԱՄՆ |  |
| Քիրյաթ Մոցկին | Հայֆա, Իսրայել |  |
| Տոդա | Սայտամա, Ճապոնիա |  |
| Օմսկ | Օմսկի մարզ, Ռուսաստան |  |
Կլիմա խմբագրել
| Կայֆին (1971−2000)ի կլիմայական տվյալները | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Ամիս | հունվ | փետ | մարտ | ապր | մայ | հուն | հուլ | օգոս | սեպ | հոկ | նոյ | դեկ | Տարի |
| Ռեկորդային բարձր °C (°F) | 19.2 (66.6) | 25.5 (77.9) | 29.4 (84.9) | 35.4 (95.7) | 38.1 (100.6) | 42.5 (108.5) | 39.0 (102.2) | 37.6 (99.7) | 35.6 (96.1) | 34.1 (93.4) | 26.6 (79.9) | 22.2 (72) | 42.5 (108.5) |
| Միջին բարձր °C (°F) | 5.1 (41.2) | 8.4 (47.1) | 13.7 (56.7) | 21.5 (70.7) | 26.9 (80.4) | 31.3 (88.3) | 31.7 (89.1) | 30.5 (86.9) | 26.7 (80.1) | 21.3 (70.3) | 13.7 (56.7) | 7.3 (45.1) | 19.84 (67.72) |
| Միջին օրական °C (°F) | 0.0 (32) | 2.7 (36.9) | 7.9 (46.2) | 15.3 (59.5) | 20.7 (69.3) | 25.3 (77.5) | 26.9 (80.4) | 25.9 (78.6) | 21.1 (70) | 15.1 (59.2) | 7.8 (46) | 1.9 (35.4) | 14.22 (57.58) |
| Միջին ցածր °C (°F) | −4.1 (24.6) | −1.7 (28.9) | 2.9 (37.2) | 9.6 (49.3) | 14.8 (58.6) | 19.8 (67.6) | 22.9 (73.2) | 22.0 (71.6) | 16.5 (61.7) | 10.1 (50.2) | 3.1 (37.6) | −2.3 (27.9) | 9.47 (49.03) |
| Ռեկորդային ցածր °C (°F) | −15 (5) | −14.2 (6.4) | −7.3 (18.9) | −1.6 (29.1) | 5.0 (41) | 11.3 (52.3) | 15.2 (59.4) | 13.5 (56.3) | 6.0 (42.8) | −0.2 (31.6) | −11.7 (10.9) | −16.0 (3.2) | −16 (3.2) |
| Տեղումներ մմ (դյույմ) | 8.1 (0.319) | 11.2 (0.441) | 28.2 (1.11) | 35.4 (1.394) | 55.0 (2.165) | 73.4 (2.89) | 174.9 (6.886) | 109.7 (4.319) | 69.5 (2.736) | 41.5 (1.634) | 20.4 (0.803) | 9.9 (0.39) | 637.2 (25.087) |
| Միջ. տեղումների օրեր (≥ 0.1 mm) | 2.9 | 3.9 | 5.9 | 6.2 | 6.8 | 7.8 | 11.3 | 9.0 | 7.6 | 6.6 | 4.5 | 3.0 | 75.5 |
| աղբյուր: Weather China | |||||||||||||
Գրականություն խմբագրել
- Самбурова Е. Н. Кайфын // Большая Российская энциклопедия. М.: БРЭ, 2008. Сс. 469—470.
- Cotterell, Arthur. (2007). The Imperial Capitals of China: An Inside View of the Celestial Empire. London: Pimlico. էջեր 304 pages. ISBN 978-1-84595-009-5.
- The Origin of the Kaifeng Jews, in S. Shaked, ed., Irano-Judaica, Jerusalem, 1982, pp. 101–11
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ ՉԺՀ յոթերորդ ազգային մարդահամար
- ↑ 开封告别0378区号 郑汴实现电信同城共用0371(չին.) — 2013.
- ↑ «Kaifeng» (անգլերեն). World Gazetteer. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 28-ին.(չաշխատող հղում)
- ↑ «China Prefectures» (անգլերեն). Statoids. Վերցված է 2010 թ․ նոյեմբերի 28-ին.
- ↑ |id = 3919018|tytuł=Kaifeng|data dostępu=2010-12-18}}
Արտաքին հղումներ խմբագրել
| Վիքիճամփորդն ունի Kaifengին առնչվող զբոսաշրջային տեղեկատվություն։ |
- Government website of Kaifeng (in Simplified Chinese)
- Kaifeng City Portal (in Simplified Chinese)
- Notes on the Jewish colony at Kaifeng from the Papers of Charles Daniel Tenney
| Նախորդող: Chang'an | Capital of China (as Kaifeng) 960−1127 | Հաջորդող: Lin'an |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կայֆին» հոդվածին։ |