Թխակապույտ որոր

Թխակապույտ որոր^[1] (լատին․՝ Larus canus) որորների Laridae)^[2] ընտանիքի թռչուն^[3]։

Թխակապույտ որոր

Թագավորություն	Կենդանիներ
Տիպ	Քորդավորներ
Դաս	Թռչուններ
Ընտանիք	Որորներ
Տեսակ	Թխակապույտ որոր

Լատիներեն անվանում

Larus canus

Linnaeus, 1758

Հատուկ պահպանություն

Քիչ մտահոգող տեսակ
IUCN 3.1 Least Concern : ???

Արեալ

Պատկերներ
Վիքիպահեստում

Բնութագիր խմբագրել

Մեծահասակ թխակապույտ որորը շատ նման է ծովային որորին և ունի մինչև 43 սմ չափ, թևերի բացվածքը՝ մոտ 120 սմ^[4]։ Այն ունի 300-ից 550 գրամ քաշ։ Թխակապույտ որորի փետուրները սպիտակ են, իսկ թևերի վերջնամասը ունի մոխրագույն գունավորում։ Թևերի վերջավորությունը սև-սպիտակ է, կտուցը և թաթերը դեղնականաչավուն գունավորում ունի։ Երիտասարդ թռչունը այս գույնը ձեռք է բերում միայն երեք տարեկանում։ Էգ և որձ թռչունները արտաքինից չեն տարբերվում^[5]։ Թխակապույտ որորի կյանքի տևողությունը կարող է հասնել մինչև 25 տարի։ Նրա ձայնը հնչում է «օհ» կամ «կիա»^[6]։

Սնունդ խմբագրել

Առաջին հերթին թխակապույտ որորի սննդի մի մասը ձուկն է կազմում^[7]։ Բացի այդ, այն սնվում է որդերով, միջատներով, բույսերի մասերով և մնացորդներով։ Ծովային որորի նման, թխակապույտ որորը աղբավայրերի և դաշտերի մնացորդները օգտագործում է որպես ուտելի սնունդ։ Հաճախակի է գնում ծովերի կեղտոտ ափերը, որտեղ նա փնտրում է խեցգետիններ, ճիճուներ և այլ սնունդ՝ առանց հրաժարվելու մակընթացության տակ ընկած մեռած ձկներից։

Բազմացում խմբագրել

Թխակապույտ որորների մոտ սեռական հասունությունը տեղի է ունենում երեք տարեկանում։ Զուգավորման սեզոնը տևում է մայիս-հուլիս ամիսները։ Թխակապույտ որորները բնադրում են գաղութներով ջրամերձ տարածքներում^[8]։ Բույնը կառուցված է չոր, մերկ գետնի վրա, որպեսզի ծնողները կարողանան դա լավ վերահսկել։ Բների միջև հեռավորությունը կարող է լինել 5-ից 20 մ։ Էգը սովորաբար երեք ձու է դնում բույսի մասերից կառուցված բնի մեջ^[9]։ Երկու ծնողներն էլ թուխս են նստում ձվերի վրա 23-28 օր, մինչև ճուտերի դուրս գալը։ Չորս-հինգ շաբաթ անց ճուտերը սկսում են թռչել^[10]։

Տարածվածություն խմբագրել

Թխակապույտ որորը բնակվում է հիմնականում ծովերի ափերին և միայն հազվադեպ է հանդիպում ներքին ջրային տարածքներում^[11]։ Այս տեսակը հանդիպում է Եվրասիայում և Հյուսիսային Ամերիկայում, որի խտությունը բավականին մեծ է Հյուսիսային և Կենտրոնական Եվրոպայում^[12]։ Թխակապույտ որորներից ոմանք ձմռանը գաղթում են Միջերկրական ծովի ափերը կամ Հյուսիսային Աֆրիկա^[13]։

Դասակարգում խմբագրել

2018 թվականի փետրվարին առանձնացվել է 4 ենթատեսակ^[2]՝

Սովորական որոր- Լ. Գ. canus - Linnaeus, 1758 թվական, հայտնաբերվել է Եվրոպայում և Արևմտյան Ասիայում։
Ռուսական ընդհանուր որորheinei - Homeyer, 1853 թվական, հայտնաբերվել է Հյուսիսային Ասիայի կենտրոնում։
Կամչատկական որոր- kamtschatschensis - Բոնապարտ, 1857 թվական, հայտնաբերվել է Հյուսիսարևելյան Ասիայում։
Կարճապոչ որոր-Larus canus brachyrhynchus Richardson, 1831 թվական, հայտնաբերվել է Ալյասկայի և Կանադայի արևմտյան շրջաններում^[14]։

Պատկերասրահ խմբագրել

Թխակապույտ որորը թռչելիս
Թխակապույտ որորների տարածման արեալ
Museum specimen

Ծանոթագրություններ խմբագրել

↑ Beme, R. L. (Ri︠u︡rik Lʹvovich) (1994). Pi︠a︡tii︠a︡zychnyĭ slovarʹ nazvaniĭ zhivotnykh. Ptit︠s︡y : latinskiĭ, russkiĭ, angliĭskiĭ, nemet︠s︡kiĭ, frant︠s︡uzskiĭ : 11060 nazvaniĭ. Sokolov, Vladimir Evgenʹevich., Flint, Vladimir Evgenʹevich. Moskva: "RUSSO". ISBN 5-200-00643-0. OCLC 32830504.
↑ ^2,0 ^2,1 Coursers, noddies, gulls, terns, auks, sandgrouse : [անգլ.] / F. Gill & D. Donsker (Eds). // IOC World Bird List (v 8.1). — 2018. — DOI:10.14344/IOC.ML.8.1.(Ստուգված է 21 Մարտի 2018).
↑ «Larus canus: BirdLife International». IUCN Red List of Threatened Species. 2012 թ․ մայիսի 1. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 23-ին.
↑ «IOC World Bird List 6.2» (անգլերեն). doi:10.14344/ioc.ml.6.2. {{cite journal}}: Check |doi= value (օգնություն); Cite journal requires |journal= (օգնություն)
↑ Handbook of the birds of the world. Hoyo, Josep del., Elliott, Andrew., Sargatal, Jordi., Cabot, José. Barcelona: Lynx Edicions. ©1992-©2013. ISBN 84-87334-10-5. OCLC 861071869.{{cite book}}: CS1 սպաս․ այլ (link)
↑ Snow, David (David William) (1998). The birds of the western Palearctic. Perrins, Christopher M., Gillmor, Robert. (Concise ed ed.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-854099-X. OCLC 37180316. {{cite book}}: |edition= has extra text (օգնություն)
↑ Olsen, Klaus Malling, 1955- ((2004 [printing])). Gulls of Europe, Asia and North America. Larsson, Hans, 1976-. London: Christopher Helm. ISBN 0-7136-7087-8. OCLC 57006518.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
↑ Sibley, David, 1961- (2000). The Sibley guide to birds (1st ed ed.). New York: Alfred A. Knopf. ISBN 0-679-45122-6. OCLC 44090592. {{cite book}}: |edition= has extra text (օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)
↑ Jobling, James A. (2010). The Helm dictionary of scientific bird names : from aalge to zusii. London: Christopher Helm. ISBN 978-1-4081-3326-2. OCLC 659731768.
↑ The EBCC atlas of European breeding birds : their distribution and abundance. Hagemeijer, Ward J. M., Blair, Michael J., European Bird Census Council. London: T & A D Poyser. 1997. ISBN 0-85661-091-7. OCLC 37790240.{{cite book}}: CS1 սպաս․ այլ (link)
↑ The Birds of Africa. Academic Press Limited. ISBN 978-1-4729-2699-9.
↑ Jackson, Christine E. (Christine Elisabeth), 1936- (1968). British names of birds. London,: H.F. & G. Witherby. ISBN 0-85493-004-3. OCLC 6888.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ հավելյալ կետադրություն (link)
↑ Lockwood, W. B. (William Burley) (1993). The Oxford dictionary of British bird names. Lockwood, W. B. (William Burley). Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-866196-7. OCLC 28291415.
↑ DNN; Ltd., British Birds (1998). «List of Birds of the Western Palearctic». Colonial Waterbirds. 21 (1): 113. doi:10.2307/1521748. ISSN 0738-6028.

Արտաքին հղումներ խմբագրել

Վիքիպահեստ նախագծում կարող եք այս նյութի վերաբերյալ հավելյալ պատկերազարդում գտնել Թխակապույտ որոր կատեգորիայում։

[1] Beme, R. L. (Ri︠u︡rik Lʹvovich) (1994). Pi︠a︡tii︠a︡zychnyĭ slovarʹ nazvaniĭ zhivotnykh. Ptit︠s︡y : latinskiĭ, russkiĭ, angliĭskiĭ, nemet︠s︡kiĭ, frant︠s︡uzskiĭ : 11060 nazvaniĭ. Sokolov, Vladimir Evgenʹevich., Flint, Vladimir Evgenʹevich. Moskva: "RUSSO". ISBN 5-200-00643-0. OCLC 32830504.

[IOC-2] 2,0 ^2,1 Coursers, noddies, gulls, terns, auks, sandgrouse : [անգլ.] / F. Gill & D. Donsker (Eds). // IOC World Bird List (v 8.1). — 2018. — DOI:10.14344/IOC.ML.8.1.(Ստուգված է 21 Մարտի 2018).

[3] «Larus canus: BirdLife International». IUCN Red List of Threatened Species. 2012 թ․ մայիսի 1. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 23-ին.

[4] «IOC World Bird List 6.2» (անգլերեն). doi:10.14344/ioc.ml.6.2. {{cite journal}}: Check |doi= value (օգնություն); Cite journal requires |journal= (օգնություն)

[5] Handbook of the birds of the world. Hoyo, Josep del., Elliott, Andrew., Sargatal, Jordi., Cabot, José. Barcelona: Lynx Edicions. ©1992-©2013. ISBN 84-87334-10-5. OCLC 861071869.{{cite book}}: CS1 սպաս․ այլ (link)

[6] Snow, David (David William) (1998). The birds of the western Palearctic. Perrins, Christopher M., Gillmor, Robert. (Concise ed ed.). Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-854099-X. OCLC 37180316. {{cite book}}: |edition= has extra text (օգնություն)

[7] Olsen, Klaus Malling, 1955- ((2004 [printing])). Gulls of Europe, Asia and North America. Larsson, Hans, 1976-. London: Christopher Helm. ISBN 0-7136-7087-8. OCLC 57006518.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)

[8] Sibley, David, 1961- (2000). The Sibley guide to birds (1st ed ed.). New York: Alfred A. Knopf. ISBN 0-679-45122-6. OCLC 44090592. {{cite book}}: |edition= has extra text (օգնություն)CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link)

[9] Jobling, James A. (2010). The Helm dictionary of scientific bird names : from aalge to zusii. London: Christopher Helm. ISBN 978-1-4081-3326-2. OCLC 659731768.

[10] The EBCC atlas of European breeding birds : their distribution and abundance. Hagemeijer, Ward J. M., Blair, Michael J., European Bird Census Council. London: T & A D Poyser. 1997. ISBN 0-85661-091-7. OCLC 37790240.{{cite book}}: CS1 սպաս․ այլ (link)

[11] The Birds of Africa. Academic Press Limited. ISBN 978-1-4729-2699-9.

[12] Jackson, Christine E. (Christine Elisabeth), 1936- (1968). British names of birds. London,: H.F. & G. Witherby. ISBN 0-85493-004-3. OCLC 6888.{{cite book}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ հավելյալ կետադրություն (link)

[13] Lockwood, W. B. (William Burley) (1993). The Oxford dictionary of British bird names. Lockwood, W. B. (William Burley). Oxford: Oxford University Press. ISBN 0-19-866196-7. OCLC 28291415.

[14] DNN; Ltd., British Birds (1998). «List of Birds of the Western Palearctic». Colonial Waterbirds. 21 (1): 113. doi:10.2307/1521748. ISSN 0738-6028.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]