Եվրոպայի խորհրդի Խորհրդարանական վեհաժողով

Եվրոպայի խորհրդի խորհրդարանական վեհաժողով (այսուհետ՝ ԵԽԽՎ), Եվրոպայի խորհրդի (այսուհետ՝ ԵԽ) խորհրդարանական ձևաչափն է, Նստավայրը Ստրասբուրգում է։

Եվրոպայի խորհրդի Խորհրդարանական վեհաժողով
Եվրոպայի պալատ, Ստրասբուրգ
Եվրոպայի խորհրդի անդամ-երկրները
Տեսակ	parliamentary assembly?
Հապավում	PACE, APCE, PAKE, PVER, ПАСЕ, APCE, APCE, ZPRE, AKPM, ПАСЕ, AŞPA, ENPA, APCE, ЕКПА, АПША, APŞA, APKE, ПАРЄ, APCE, AŞPA, АШПА, ЭПЕС, EKPA, ەكپا և PSSE
Հիմնադրված	մայիսի 5, 1949
Գլխադասային գրասենյակ	Palace of Europe, Ստրասբուրգ և Եվրոպայի Խորհուրդ, Ֆրանսիա
Պաշտ. լեզու(ներ)	անգլերեն և ֆրանսերեն
Գլխավոր քարտուղար	Theodoros Roussopoulos?[1]
Կայք	pace.coe.int/en/​(անգլ.) և pace.coe.int/fr/​(ֆր.)

Պատմություն խմբագրել

Վեհաժողովը ձևավորվել է 1949 թվականի մայիսի 5-ին Լոնդոնում ստորագրված Եվրոպայի խորհրդի կանոնադրությամբ։ Վերջինիս 22-րդ հոդվածով սահմանվում է, որ Վեհաժողովը ԵԽ-ի խորհրդակցական մարմինն է։ 1974 թվականից սկսած՝ խորհրդակցական վեհաժողովն անվանում են Խորհրդարանական վեհաժողով։Առաջին նիստը գումարվել է 1949 թվականի օգոստոսի 10-ին և համարվում է ժողովրդավարական ընթացակարգով ընտրված պատգամավորներից կազմված միջազգային ամենահին բազմակարծությամբ խորհրդանական վեհաժողովը։

Գործունեության ձև խմբագրել

ԵԽԽՎ-ն է սահմանում իր օրակարգը։ Քննարկում է եվրոպական ու միջազգային իրադարձությունները և հրատապ թեմաներ ու խնդիրներ, որոնք մտահոգում են եվրոպական երկրներին։ Հիմնական կարևոր թեմաներն են՝ մարդու իրավունքները, ժողովրդավարությունը, փոքրամասնությունների ու իրավական պետության պաշտպանությունը։

ԵԽԽՎ-ի նիստերը գումարվում են տարին չորս անգամ՝ Ստրասբուրգում, Եվրոպայի պալատում, մեկշաբաթյա տևողությամբ։ Իսկ ութ գլխավոր հանձնաժողովների նիստերը գումարվում են ողջ տարվա ընթացքում՝ զեկույցների պատրաստման և իրենց բնագավառներին ու իրավասություններին պատկանող բանաձևերի նախագծերի ու հանձնարարականների ընդունման նպատակով։

ԵԽԽՎ-ն օրենսդրական մարմին չէ։ Այն քննարկումների անցկացման մարմին է՝ բաղկացած յուրաքանչյուր պետությունից որոշակի քանակով ներկայացուցիչների թվից, որոնք ազգայի նխորհրդարանների անդամ են և վերջիններիս կողմից ԵԽԽՎ անդամ են նշանակվել ։

Կազմ և տարբեր կառուցվածքներ խմբագրել

ԵԽԽՎ-ի անդամների ընդհանուր թիվը 648 է, որոնցից 324-ը՝ ներկայացուցիչներն են, իսկ 324-ը՝ նրանց փոխարինողները։ Ներկայացուցիչներն իրենց հերթին յուրաքանչյուր անդամ-պետության խորհրդարանի անդամ են։Հավասարապես պատվիրակներ կան նաև Ղրղզստանի ու Մարոկկոյի խորհրդարաններից, ինչպես նաև Պաղեստինի Օրենսդրական խորհրդից, որոնք ԵԽԽՎ-ում Գործընկեր ժողովրդավարության համար կարգավիճակ ունեն։Կանադայի, Իսրայելի ու Մեքսիկայի խորհրդարանների ներկայացուցիչները դիտորդի կարգավիճակ ունեն։Բելառուսի հատուկ հրավիրյալի կարգավիճակը դադարեցվել է 1997 թվականին։Յուրաքանչյուր երկրի մեծությունից կախված՝ որոշվում է վերջինիս ներկայացուցիչների ու քվեների թիվը։ Դրա փոխարեն, Նախարարների կոմիտեի կազմում յուրաքանչյուր երկիր մեկ ձայն ունի։Յուրաքանչյուր խորհրդարան ընտրում է ԵԽԽՎ-ում իր ներկայացուցիչների նշանակման ձևը։ Բացի այդ, յուրանքաչյուր ազգային պատվիրակության քաղաքական կազմը պետք է արտացոլի տվյալ խորհրդարանի տարբեր կուսակցությունների ներկայացվածությունը։

ԵԽԽՎ-ի նախկին անդամներ են եղել. խմբագրել

•Դիք Մարտին (Շվեյցարիա). նշանակվել է 2005 թվականի վերջին՝ որպես ՀԴԲ-ի արտակարգ փոխհատուցումների վեճի գործով քննության զեկուցող և
•Մարչելո Դել՛Ուտրին (Իտալիա). Վերաքննիչ դատարանի դատավճռով 2010 թվականին դատապարտվել է 7 տարվա ազատազրկման՝ մաֆիոզական միավորմանը հանցակցության համար.

Ըստ երկրի խմբագրել

Ըստ երկրի՝ խորհրդարանական պատվիրակության ներկայացուցիչների թիվը.

Երկիրը	Նստատեղերի թիվը	Անդամակցման տարեթիվը
Ալբանիա	4	1995
Գերմանիա	18	1951
Անդորրա	2	1994
Հայաստան	4	2001
Ավստրիա	6	1956
Ադրբեջան	6	2001
Բելգիա	7	1949
Բոսնիա և Հերցեգովինա	5	2002
Բուլղարիա	6	1992
Կիպրոս	3	1961
Խորվաթիա	5	1996
Դանիա	5	1949
Իսպանիա	12	1977
Էստոնիա	3	1993
Ֆինլանդիա	5	1989
Ֆրանսիա	18	1949
Վրաստան	5	1999
Հունաստան	7	1949
Հունգարիա	7	1990
Իռլանդիա	4	1949
Իսլանդիա	3	1959
Իտալիա	18	1949
Լատվիա	3	1995
Լիխտենշտայն	2	1978
Լիտվա	4	1993
Լյուքսեմբուրգ	3	1949
Հյուսիսային Մակեդոնիա	3	1995
Մալթա	3	1965
Մոլդովա	5	1995
Մոնակո	2	2004
Չեռնոգորիա	3	2008
Նորվեգիա	5	1949
Նիդերլանդներ	7	1949
Լեհաստան	12	1991
Պորտուգալիա	7	1976
Չեխիա	7	1991/1993
Ռումինիա	10	1993
Միացյալ Թագավորություն	18	1949
Ռուսաստան	18	1996
Սան Մարինո	2	1988
Սերբիա	7	2003
Սլովակիա	5	1991/1993
Սլովենիա	3	1993
Շվեդիա	6	1949
Շվեյցարիա	6	1963
Թուրքիա	18	1949
Ուկրաինա	12	1995

Ըստ խորհրդարանական խմբի խմբագրել

ԵԽԽՎ-ն նաև ունի հետևյալ խորհրդանարական խմբերը.

•Եվրոպական ժողովրդական կուսակցության խումբը. ունի 202 անդամ, նախագահն է Աքսել Ֆիշերը,

•Սոցիալիստների խումբը. ունի 194 անդամ, նախագահն է Անդրեաս Գրոսը,

•Եվրոպական պահպանողականների խումբը. ունի 66 անդամ, նախագահն է Քրիսթոֆեր Չոփը,

•Եվրոպայի ժողովրդավարների և ազատականների միություն. ունի 73 անդամ, նախագահն է Խորդի ԽուսիաԿոստան,

•Եվրոպական միացյալ ձախերի խումբը. ունի 37 անդամ, նախագահն է Թինի Քոքսը և
•Որևէ խմբակցության չհարող անդամները, որոնք թվով 53-ն են։

Յուրանքանչյուր ներկայացվածություն պետք է արտացոլի ԵԽԽՎ-ում գործող տարբեր քաղաքական կուսակցությունների ներկայացվածությունը։ ԵԽԽՎ-ն կազմվում է ազգային պատվիրակություններից և անդրազգային խմբերից։ Վերջիններիս ներկայացվածությունը խրախուսվում է։ 1960-ական թվականների կեսին խրախուսվեց քաղաքական խմբերի ստեղծումը, որոնք հանձն առան հարգել ժողովրդավարական արժեքները։ Խորհրդարանական խմբի ձևավորման համար անհրաժեշտ է առնվազն 6 երկրից ընդհանուր թվով 20 խորհրդարանական։

Լեզուներ խմբագրել

Եվրոպայի խորհրդի պաշտոնական լեզուներն են անգլերենն ու ֆրանսերենը, բայց ԵԽԽՎ-ն միջաժամանակ որպես աշխատանքային լեզուներ է օգտագործում գերմաներենը, իտալերենն ու ռուսերենը։ Յուրաքանչյուր խորհրդարանական ունի անհատական ականջակալներ ու ստեղնաշարով վահանակ, որով կարող է ընտրել նիստերի լեզուն։ Այն դեպքում, երբ ելույթ ունեցողներն օտարերկացիներ են և թվարկած լեզուներից ոչ մեկով չեն խոսում, այդ պարագայում պետք է կամ խոսեն պաշտոնական լեզուներից որևէ մեկով կամ էլ ելույթ ունենան իրենց անձնական բանավոր թարգմանչի օգնությամբ։Չնայած ըստ էության հարաբերականորեն ծախսատար այս գործելաոճին՝ ակնհայտ է, որ ԵԽԽՎ-ում ելույթների մեծամասնությունն անգլերեն են։