Գելզենկիրխեն

Հին և միջին դարեր խմբագրել

Գելզենկիրխենի տարածքում մ.թա. ավելի քան 1000 տարի առաջ՝ Բրոնզե դարում, Էմշեր գետից հյուսիս ընկած բլրի վրա բնակվել են մի շարք գերմանական ցեղեր։ Ավելի ուշ այդ հողեր են մտել հռոմեացիները։ Մ.թ. 8-րդ դարի սկզբին տարածքը բնակեցրել են սաքսերը։

Գելզենկիրխենի մեջ մտնող Buer շրջանն առաջին անգամ հիշատակվում է 1003 թվականին Puira ձևով Հերիբերտ ֆոն Քյոլնի փաստաթղթերում։

Ինդուստրիալացում խմբագրել

Մինչև 19-րդ դարի վերջը Գելզենկիրխենի տարածքն ու շրջակայքը հիմնականում ագրարային արտադրությամբ էին զբաղված։ 1815 թվականին Գելզենկիրխենը մտավ Պրուսիայի կազմ և միացավ Վեսթֆալիա շրջանին։

Ռուրում քարածխի հանքեր հայտնաբերվեցին 1840 թվականին։ 1847 թ. կառուցվեց Քյոլն-Մինդեն երկաթգիծը, և Գելզենկիրխենում բացվեց առաջին երկաթուղային կայարանը։ 1868 թվականին քաղաքը դարձավ Բոխումի շրջանի կենտրոնը։ 1870-ականներին քաղաքը դառնում է ծանր արդյունաբերության կարևորագույն կենտրոն։ 1875 թվականին Գելզենկիրխենը քաղաքի կարգավիճակ է ստանում։

Գելզենկիրխենի բնակչությունը վերջին մի քանի տարիներին մոտ 260 հազար է։ 2000 թվականին քաղաքում բնակվում էր 278 596 մարդ, 1970 թվականին՝ մոտ 350 հազար։

2009 թվականի դրությամբ Գելզենկիրխենի բնակչության թիվը կազմել է 259 700, որից 27%-ը կամ 71 000 հոգի գերմանական ծագում չունեն։ Քաղաքի թուրքական համայնքը կազմում է բնակչության 15% կամ 40 հազար հոգի։ Նախկին Հարավսլավիայից ժամանածների թիվը 9000 է, Լեհաստանից՝ 4000։

Ժողովրդագրական զարգացում խմբագրել

Տարի Բնակչության թիվ 1798 350 1838 505 1871 7,825 1875 11,295 1 Դեկտեմբերի 1890 ¹ 28,057 1 Դեկտեմբերի 1895 ¹ 31,582 1 Դեկտեմբերի 1900 ¹ 36,937 1903 138.000 1 Դեկտեմբերի 1905 ¹ 147,005 1 Դեկտեմբերի 1910 ¹ 169,513 1914 175,000 8 Հոկտեմբերի 1919 ¹ 168,557 16 Հունիսի 1925 ¹ 208,512 1928 340,077

Տարի Բնակչության թիվ 16 Հունիսի 1933 ¹ 332,545 17 Մայիսի 1939 ¹ 317,568 1945 160,000 13 Սեպտեմբերի 1950 ¹ 315,460 1959 391,745 6 Հունիսի 1961 ¹ 382,689 31 Դեկտեմբերի 1970 347,100 30 Հունիսի 1975 325,400 30 Հունիսի 1980 305,600 30 Հունիսի 1985 286,500 1 Հունվարի 1989 287,255 30 Հունիսի 1997 287,800 31 Դեկտեմբերի 2003 272,445 31 Դեկտեմբերի 2004 270,107

Գելզենկիրխենը Բունդեսլիգայում ներկայացնում է Շալկե 04 ֆուտբոլային ակումբը։ Ակումբն իր տնային խաղերն անց է կացնում Վելտինս Արենա մարզադաշտում։ Այն ընդունել է 2006 թվականի ֆուտբոլի Աշխարհի առաջնության մի շարք հանդիպումներ։

Ֆուտբոլիստներ Իլքայ Գյունդողանը, Մեզութ Օզիլը և Մանուել Նոյերը Գելզենկիրխենում են ծնվել։

Գելզենկիրխենի քույր քաղաքներն են.