Ակիհիտո
Ակիհիտո (ճապ.՝ 明仁, դեկտեմբերի 23, 1933[1][2][3], Tokyo Imperial Palace, Կոջիմատի-կու), Ճապոնիայի գործող կայսր, 125-րդը (1989-2019) դինաստիայում։ Նրա հետմահու անունը կլինի Խեյսեյ։ Ներկայումս Ակիհիտոն հանդիսանում է աշխարհում միակ գործող կայսրը։
Ակիհիտո | |
|---|---|
.jpg) | |
| Ծնվել է՝ | դեկտեմբերի 23, 1933[1][2][3] (90 տարեկան) |
| Ծննդավայր | Tokyo Imperial Palace, Կոջիմատի-կու |
| Երկիր |  Ճապոնիա |
| Տոհմ | Ճապոնիայի կայսերական տուն |
| միապետ, Ձկնաբան, հետազոտող, կենդանաբան և ծովային կենսաբան | |
| Շրջանավարտ | Գաքուշուինի համալսարան[4] |
| Հայր | Հիրոհիտո |
| Մայր | Կոձյուն |
| Երեխաներ | Նարուհիտո, արքայազն Ակիսինո և Սայակո Կուրոդա |
| Հավատք | սինտոիզմ |
| Պարգևներ | |
| Ստորագրություն |  |
Կենսագրություն խմբագրել
Ակիհիտոն՝ արքայազն Ցուգունոմիան, ծնվել է 1933 թվականի դեկտեմբերի 23-ին ստանդարտ ճապոնական ժամանակով 06։39 Տոկիոյում։
Ակիհիտոն Խիրոխիտո կայսրի և Կոձյուն կայսրուհու ավագ որդին և հինգերորդ զավակն է։ 1940-1952 թվականներին արքայազն Ակիհիտոն սովորել է արիստոկրատ ընտանիքների երեխաների համար Գակուսյուին համալսարանի դպրոցում։ Կայսերական ընտանիքի ճապոնական ավանդական դաստիարակ Ս. Կոիձումիի հետ զուգահեռ արքայազնը ուներ նաև ամերիկուհի դաստիարակ Էլիզաբեթ Գրեյ Վինինգը՝ մանկական գրքերի հայտնի հեղինակ, որը օգնեց արքայազնին ուսումնասիրել անգլերեն լեզուն և արևմտյան մշակույթը։
1952 թվականին արքայազնը ընդունվում է Գակուսյուին հալամսարանի քաղաքագիտության և էկոնոմիկայի ֆակուլտետի քաղաքագիտության բաժինը։ Նույն տարվա նոյեմբերին նա հռչակվում է պաշտոնական թագաժառանգ։
Լինելով ուսանող և թագաժառանգ արքայազն՝ Ակիհիտոն 1953 թվականին կատարեց վեցամսյա ուղևորություն Արևմտյան Եվրոպայով և Հյուսիսային Ամերիկայի 14 նահանգներով։ Ուղևորության կենտրոնական մասը նրա այցն էր Լոնդոն, որպես կայսր Խիրոխիտոյի ներկայացուցիչ Էլիզաբեթ II-ի թագադրման արարողությանը[24]։
1956 թվականի մարտին հաջողությամբ ավարտում է համալսարանը, իսկ 1959 թ. թագաժառանգը ամուսնանում է խոշոր ֆրեզերային ընկերության նախագահ Խիդեսաբուրո Սյոդիի դստեր՝ Միտիկո Սյոդեի հետ։ Դրանով խախտվում էին կայսրական ընտանիքի անդամների կողմից ընդունված բազմադարյա ավանդույթը, ըստ որի, պետք է կին ընտրել միայն արիստոկրատ ծագումով աղջիկներից։
Միտիկո Սյոդան ծնվել է 1934 թվականի հոկտեմբերի 20-ին Տոկիոյում։ Նրա ընտանիքը բաղկացած է մտավորականության ներկայացուցիչներից։ Այդ ընտանիքի երկու անդամ արժանացել են «Մշակույթում ունեցած արժանիքների համար» բարձր ակադեմիական կոչում ունեցող շքանշանին, որը կայսրը հանձնում է ակնառու գիտնականներին։
Ակիհիտոն և Միտիկոն իրենց ընտանեկան կյանքում հասցրել են հասցնել հարաբերական ազատության՝ իրենց պալատական ավանդույթների կարծրությունից։ Կնոջ հետ միասին Ակիհիտոն փոխեց կայսերական կյանքի ռեժիմը։ Պաշտոնական իրադարձություններով մշտական զբաղվածության հետ մեկտեղ, նրանք ինքնուրույն են դաստիարակել իրենց երեխաներին՝ երկու որդիներին և դստերը, չհանձնելով նրանց դաստիարակների հսկողությանը։
Լինելով գահաժառանգ, Ակիհիտոն կատարում է պաշտոնական այցեր աշխարհի 37 երկրներ՝ դրանց կառավարիչների հրավերով։ Նա նաև հանդիսանում է XI Խաղաղօվկիանոսյան գիտական կոնգրեսի պատվավոր ներկայացուցիչը 1966 թվականին, Ունիվերսիադայում՝ 1967 թվականին Տոկիոյում, Էքսպո-70 ցուցահանդեսին Օսակայում։ Կայսր Խիրոխիտոյի 1971 թվականին Եվրոպա և 1975 թվականին Միացյալ Նահանգներ արքայազնը ստանձնել էր հոր պետական պարտականությունները։
1988 թվականի սեպտեմբերին կայսր Խիրոխիտոյի հիվանդության պատճառով գահաժառանգ Ակիհիտոն ստանձնում է պետական մի շարք պարտականություններ, ներառյալ՝ պարլամենտի նիստի բացման արարողությունում մասնակցությունը։
1989 թվականի հունվարի 7-ին Ակիհիտոն դարձավ Ճապոնիայի կայսր՝ ժառանգելով գահը հոր մահվանից հետո[25]։ Այդ օրվանից սկսվեց Խեյսեյի նոր ազգային ժամանակագրությունը։
Կայսեր կարգավիճակ ստանալուց երկու օր անց՝ առաջին հրապարակային ելույթի ժամանակ, կայսրը երդվեց անվերապահորեն կատարել իր առջև դրված պարտականություններն. «Երդվում եմ, որ միշտ կլինեմ իմ ժողովրդի կողքին և կպահպանեմ Սահմանադրությունը»,- հայտարարեց նա։
Ինչպես և իր հայրը, Ակիհիտո կայսրը նույնպես հետաքրքրված էր կենսաբանությամբ և իխտիոլոգիայով[26]։ Արդեն հրապարակված են նրա 25 գիտական աշխատանքները ծովային ցուլերի մասին։ 1986 թվականին նա ընտրվեց Լինեյի Լոնդոնյան Համաժողովում (կենսաբանների միջազգային համաժողով)։
Բացի այդ, Ակիհիտոն հետաքրքրված է պատմությամբ, սպորտաձևերից՝ զբաղվում է թենիսով (ապագա կնոջ հետ ծանոթացել է թենիսի դաշտում)[24][27], նրան ուրախություն է պատճառում նաև ձիավարությունը։
Ծանոթագրություններ խմբագրել
- ↑ 1,0 1,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
- ↑ 2,0 2,1 Proleksis enciklopedija, Opća i nacionalna enciklopedija (хорв.) — 2009.
- ↑ 3,0 3,1 Munzinger Personen (գերմ.)
- ↑ 源 瀬. 象徴天皇制の形成過程 : 宮内庁とマスメディアの関係を中心に (яп.) — 2010. — P. 141.
- ↑ quirinale.it (իտալ.)
- ↑ 6,0 6,1 https://web.archive.org/web/20171201040249/http://www.leighrayment.com/knights/knightshon.htm
- ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej — 2002.
- ↑ http://www.istiadat.gov.my/index.php/component/semakanlantikanskp/
- ↑ https://www.vestnesis.lv/ta/id/157733
- ↑ 10,0 10,1 10,2 http://www.ordens.presidencia.pt/?idc=154
- ↑ Legislation of Ukraine (укр.)
- ↑ http://kongehuset.dk/modtagere-af-danske-dekorationer
- ↑ https://web.archive.org/web/20120529062913/https://www.borger.dk/foa/Sider/default.aspx?fk=26&foaid=10196200&paid=
- ↑ https://www.parlament.gv.at/PAKT/VHG/XXIV/AB/AB_10542/imfname_251156.pdf
- ↑ Boletín oficial del Estado (իսպ.) — Agencia Estatal Boletín Oficial del Estado, 1981. — Iss. 180. — P. 17260. — ISSN 0212-033X
- ↑ https://www.lrp.lt/lt/prezidento-veikla/apdovanojimai/apdovanotu-asmenu-duomenu-baze/27252?sqid=84cf9b6912ecf9be4df875dcce2670100358c5da
- ↑ https://web.archive.org/web/20190713132212/https://www.sahistory.org.za/national-orders-recipients-1995
- ↑ https://www.president.ee/en/estonia/decorations/bearer/751/tm-jaapani-keiser-akihito
- ↑ https://web.archive.org/web/20161013194152/http://www.gov.ph/the-order-of-sikatuna/
- ↑ https://www.officialgazette.gov.ph/the-order-of-lakandula/
- ↑ Matikkala A. Suomen Valkoisen Ruusun ja Suomen Leijonan ritarikunnat (фин.) — Helsinki: Edita, 2017. — P. 498. — ISBN 978-951-37-7005-1
- ↑ http://www.omsa.org/files/jomsa_arch/Splits/1988/153251_JOMSA_Vol39_12_19.pdf
- ↑ Boletín oficial del Estado (իսպ.) // BOE — Agencia Estatal Boletín Oficial del Estado, 1972. — Iss. 17. — P. 1047. — ISSN 0212-033X
- ↑ 24,0 24,1 «Their Majesties the Emperor and Empress». Imperial Household Agency. 2002. Արխիվացված օրիգինալից 2007 թ․ դեկտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2007 թ․ դեկտեմբերի 28-ին.
- ↑ Varley, H. Paul. (1980). Jinnō Shōtōki, p. 44.
- ↑ Hamilton, Alan. "Palace small talk problem solved: royal guest is a goby fish fanatic", The Times (London). 30 May 2007
- ↑ Fukada, Takahiro, "Emperor — poise under public spotlight", Japan Times, 24 November 2009, p. 3.
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ակիհիտո» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ակիհիտո» հոդվածին։ |