O Zodíaco, termo procedente do grego ζῳδιακός (zōidiakos, círculo de animais), trátase dunha banda circular de ceo por onde, aparentemente, transitan o Sol e os planetas. En realidade é a proxección do noso plano orbital arredor do Sol (na astronomía xeocéntrica era visto á inversa) no fondo de estrelas "fixas"; o nome máis antigo que se coñece desa banda é o de Camiño do Sol e da Lúa. O progresivo avance da astronomía foi fixando eses camiños nunha liña dentro desa banda, que hoxe coñecemos como eclíptica, ou liña de eclipses, que é onde se "cruza" o camiño do Sol e da Lúa.

Padrón da precesión do equinoccio de primavera ao longo da eclíptica durante os últimos 6000 anos

Traxectoria editar

Os nomes máis antigos do zodíaco existían xa hai uns 4000 anos -eran 18 constelacións-, e coñecémolos pola súa representación nos Kudurrus mesopotámicos. Durante o século V a.C., esta rexión da esfera celeste (naquelas datas era considerada como unha bóveda) foi dividida en 12 partes iguais (unha constelación por cada mes do ano) en fraccións de 30 graos cada unha, as cales lles deron o nome da constelación máis próxima (grupos que existían antes da invención do Zodíaco propiamente dito). Estas constelacións tiñan un nome mesopotámico, grego, e despois latino que derivou nos momes actuais. De xeito tradicional a constelación onde comeza a lista é a de Aries, o carneiro, que comeza os seus días o 21 de marzo, o primeiro día do ano de moitos dos calendarios antigos.

O zodíaco serve para determinar os tránsitos do Sol e da Lúa ao longo do ano; era un reloxo-calendario celestial (os calendarios simulan a translación terrestre arredor do Sol; os reloxos simulan a rotación terrestre, dividen unha rotación en vinte e catro horas). Os antigos falaban de que estaba o Sol en Aries, para indicar en que mes se atopaban no calendario solar. Nos lunares indicaban a posición da Lúa, e nos lunisolares, indicábase coa situación do Sol e da Lúa en cada signo. En termos técnicos era un elaborado sistema de coordenadas celestiais, co cal se podían calcular os anos e meses lunares, solares, as eclipses e os ciclos de saros, con múltiples usos: navegación marítima (diúrna e nocturna), orientación terrestre (diúrna e nocturna), ciclos agrícolas (de sementeira e colleita), ciclos reprodutivos do gando. Os anos solares zodiacais teñen 1 día por grao celeste e, polo tanto, o ano solar tiña 360 días; para axustar isto, as relixións antigas facían uso de varias tradicións ata completar os 365 días, ou ben, axustaban o calendario cos ciclos lunares cada 18 anos e medio (existen variacións destes dous patróns básicos).

Hai que sinalar que modernamente se engadiu a esa lista de 12 constelacións unha décimo terceira:[1] Ophiuchus, o serpentario. Actualmente, e "astronomicamente" (dun xeito popular e non técnico) falando, o Sol transita polos seus límites, segundo a UAI, do 30 de novembro ao 17 de decembro. As divisións (constelacións e signos) son as seguintes:

GlifoConstelaciónNome galego[2]SímboloComezoFinalElementoNº mes
AriesAries, Ariete[3] ou Carneirocarneiro21 de marzo20 de abrilFogo03
TaurusTauro ou Tourotouro21 de abril20 de maioTerra04
XéminiXémini ou Xemelgosxemelgos21 de maio21 de xuñoAr05
CáncerCáncer, Cangrexo ou Caranguexocangrexo22 de xuño22 de xulloAuga06
LeoLeónleón23 de xullo22 de agostoFogo07
VirgoVirgo ou Virxevirxe23 de agosto22 de setembroTerra08
LibraLibra ou Balanzabalanza23 de setembro22 de outubroAr09
ScorpiusEscorpiónescorpión23 de outubro21 de novembroAuga10
SaxitarioSaxitarioarqueiro22 de novembro21 de decembroFogo11
CapricornusCapricorniocabra22 de decembro20 de xaneiroTerra12
AcuarioAugadeiro, ou Acuarioaugadeiro21 de xaneiro19 de febreiroAr01
PiscesPisces ou Peixespeixes20 de febreiro20 de marzoAuga02

Uso astrolóxico editar

Disque unha persoa pertence a un signo do zodíaco porque o día no que nace está comprendido nun intervalo determinado polo tránsito do sol por un tramo determinado do zodíaco.

Cómpre lembrar que unha cousa son as constelacións (concepto astronómico) e outra o signo zodiacal (concepto astrolóxico).

As constelacións zodiacais son consideradas as máis antigas, tendo unha importancia evidente na astroloxía (disciplina que antigamente se confundía coa astronomía).

Notas editar

  1. "Un zodiaco al gusto de todos". Faro de Vigo (en castelán). 18 de xaneiro de 2011. Consultado o 11 de outubro de 2015. 
  2. "Copia arquivada". Arquivado dende o orixinal o 01 de xaneiro de 2008. Consultado o 20 de abril de 2009.  Arquivado 01 de xaneiro de 2008 en Wayback Machine.
  3. Definicións no Dicionario da Real Academia Galega e no Portal das Palabras para Ariete.

Véxase tamén editar

Outros artigos editar