Fransızki
Fransızki (be Fransızki: la langue française), yew zıwanê familyay Hind u Ewropao, ê gruba Romankiyano. Dınya sero 115 ra hetan 200 milyon merdımi Fransızki qısey kenê. Fransızki, dewletanê zey Fransa, Belçıka, Luksemburg u İswiçra de zıwano resmio. Labelê 54 dıwelanê binan (ninan ra zafêr koloniyanê Fransızanê kıhanan) de zey zıwanê ma u pi ya zi ey ra dıme tewr zêde qısey beno.
| Fransızki | |
|---|---|
| Zıwano modern | |
 | |
| Melumat | |
| Dewlete û mıntıqeyi | Fransa, İswiçre, Kanada, Benin, Burkina Faso, Kongo, Cumurêtê Kongoê Demokratiki, Sahilê Dındanê Fili, Gabon, Gine, Mali, Monako, Nicer, Senegal, Togo, Burundi, Kamerun, Cumurêtê Afrika Miyanêne, Komoroy, Cibuti, Gineya Ekwatori, Haiti, Luksemburg, Madagaskar, Rwanda, Seyşeli, Çad, Vanuatu, Cezayir, Andorra, Kamboçya, Guernsey, Hindıstan, İtalya, Jersey, Lubnan, Moritanya, Maurityus, Morokko, Vietnam, Belçıka, Overseas France, Tunıs, Laos û Dewletê Yewbiyaeyê Amerika |
| Amarê qıseykerdoğan | 77 200 000 |
| Ware | Bruksel, Walloon Brabant, Hainaut, Province of Liege, Province of Namur, Canton of Fribourg, Jura, Neuchâtel, canton Vaud, Fransa, Luksemburg, Monako û Flemish Brabant |
| Kodê zıwani | |
| ISO 639-1 | Fr |
| ISO 639-2 | Fre |
| ISO 639-3 | Fra |
| Glottolog | Stan1290 |
| Ethnologue | Fra |
| Xısusiyetê zıwani | |
| Topolociye | Kes-Fiil-Obce, Zıwanê Akusativ-Nominativ, Zıwanê heceyıni, Ca-Muamele-zeman, zıwanê pêamyayey, noun-adjective û synthetic language |
| Modo gramatik | Subjonktiv, indikativ, kipê emıri, conditional, infinitive û participle |
| Cınsiyeto gramatik | Mayki û Neriki |
| Alfabe | Alfabey Latinki |
| Keye |
|
Texmin beno ke dınya sero dı sey milyon merdımi Fransızki zanenê. Se u vist u heşt merdımi zi Fransızki zey zıwanê ma u piyê xo ya zi zıwanê do dıyın qısey kenê. No amar vist u new dewletan de vıla biyo. Ewropa de Fransa, Monako, Belçika, İswiçre u Luksemburg de taê mıntıqan de, yew zi Afrika u Amerika de zi mıntıqanê otonoman de zıwano resmio. Fransızki kamca de qısey beno, kamca de merdımi Fransızki zanenê, ucay rê vanê Frankofon.
Fransızki zey zıwananê İspanyolki, Portekizki, İtalyanki, Katalanki u Romenki dewamê zıwanê Latinkiyo, yewê zıwananê İmperatoriya Romao.
Tarix bıvurne
Fransızki yew zıwano Romankiyo, no zi mocneno Fransızki ke Latinki ra resao, rıçıkê cı reseno Latinki. Fek u diyalektê Gallo-Romankiyê ke zımey Fransa de qısey biyêne, Fransızki ê fekan ra veciyo miyan. Formê kıhani ê Fransızki Fransızkiyo Kıhan u Fransızkiyo Miyanêno.
Hakimiyetê Roma de şarê Galya zıwanê Fransızki musao, kerdo zıwanê xo. Cokao ke zıwanê şari verênde Fransızki nêbi, şarê mıntıqa zıwan gorê xo musao u qısey kerdo wıni zi zıwanê karakterê xoyo xısusi veto, Latinkiyê cayanê binan ra abırriyao. Nê Latinkiyê Galya zi dı letan ra abırriyaê; yewo ke Fransızki biyo, yewo bin zi Arpitki u zıwanê bini biyê.
Têversanayış be zıwananê binan bıvurne
Cokao ke Fransızki zıwanê do Romankiyo, nezdiyê zıwananê Romankiyê binano u çekuyê xo be nê zıwanan eyni rıçıki ra yenê.
| Zazaki | Latinki | Fransızki | İtalyanki | İspanyolki | Oksitanki | Katalanki | Portekizki | Romenki |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| kılit | clavis | clé | chiave | llave | clau | clau | chave | cheie |
| şewe | nox | nuit | notte | noche | nuèit | nit | noite | noapte |
| kılame vatene | cantare | chanter | cantare | cantar | cantar | cantar | cantar | cânta |
| bıze | capra | chèvre | capra | cabra | cabra | cabra | cabra | capra |
| zıwan | lingua | langue | lingua | lengua | lenga | llengua | lingua | limbă |
| ca | platea | place | piazza | plaza | plaça | plaça | praça | piaţă |
| pırd | pons | pont | ponte | puente | pont | pont | ponte | pod |
| kılisa | ecclesia | église | chiesa | iglesia | glèisa | església | igreja | biserică |
| xestexane | hospitalis | hôpital | ospedale | hospital | espital | hospital | hospital | spital |
 Wikipediya, be zıwanê Fransızki esta. |
