Замби
Замби (акăл. Zambia [ˈzæmbiə]) - тĕп Африкăри тинĕс патне тухман çĕршыв. Çурçĕрте Конго Демократи Республикипе чикĕ тытать, çурçĕр-хĕвелтухăçĕнче Танзанипе, Малавипе хĕвелтухăçĕнче, Зимбабвепе, Ботсванапа, Намибипе тата Мозамбикпа кăнтăрта, Анголăпа хĕвеланăçĕнче.
| Republic of Zambia (акăлч.) Dziko la Zambia Шаблон:Ref-ny Замби республики | |||||
| |||||
 | |||||
| Патшалăх чĕлхисем | акăлчан чĕлхи | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| Тĕп хула | Лусака | ||||
| Чи пысăк хула | Лусака | ||||
| Президент | Хакаинде Хичилема | ||||
| Лаптăкĕ - Пĕтĕмпе | 38 вырăнта 752 614 км2 | ||||
| Халăх йышĕ - Пĕтĕмпе(2002) - Йышлăхĕ | 71 вырăнта 12 935 000 17,2/км² | ||||
| Валюта ячĕ | замби квачи | ||||
| Вăхăт тăрăхĕ | ГВ +02 пуçласа +02 таран | ||||
| Патшалăх гимнĕ | Замби патшалăхĕн гимнĕ | ||||
| Тетел доменĕ | [[.zm]] | ||||
| Тел. префиксĕ | 260 | ||||
Административла пайлану тӳрлет
Замби районсем çине пайланакан провинцинчен тăрать
| Провинци | Административла тĕпĕ | лаптăкĕ, кв. км. | Халăх йышĕ (2000), пин çын |
|---|---|---|---|
| Тĕп | Кабве | 94 395 | 1 012,257 |
| Коппербелт | Ндола | 31 328 | 1 581,221 |
| Хĕвелтухăç | Чипата | 69 106 | 1 306,173 |
| Луапула | Манса | 50 567 | 775,363 |
| Лусака | Лусака | 21 896 | 1 391,329 |
| Çурçĕр | Касама | 147 826 | 1 258,696 |
| Çурçĕр-хĕвеланăç провинци | Солвези | 125 827 | 583,350 |
| Кăнтăр | Ливингстон | 85 283 | 1 212,124 |
| Хĕвеланăç | Монгу | 126 386 | 765,088 |
Пысăк хуласем (2000) тӳрлет
- Лусака — 1 084 703
- Ндола — 374 757
- Китве-Нкана — 363 734
- Кабве — 176 758
- Чингола — 147 448
- Муфулира — 122 336
- Луаншья — 115 579
- Ливингстон — 97 488
- Касама — 74 243
- Чипата — 73 110
Халăхĕ тӳрлет
Халăх йышĕ 12 935 пин [1]Çулталăкра ӳсни - 1,6 % (в 2010). Фертильность — пĕр хĕрарăм вăтамран 5,07 ача çуратать. Ачасем вилни —1000 çуралнă ача çине 99,9. Вăтамран 38,9 çул пурăнаççĕ (2010-мĕш çул, тĕнчере 223-мĕш вырăн). ВИЧ вирусĕ пĕтĕм халăхăн 15,2 % юнĕнче сарăлнă (2007 çулхи хаклав, тĕнчере 7-мĕш вырăн). Хулара 35 % (2008) пурăнать. Этно тытăмĕ - бемба 35 %, тонга 15 %, малави 13 %, лози 9 %. Шуррисем - 0,3 %. Официаллă чĕлхесем - бемба 35,1 %, ньянджа 10,7 %, тонга 10,6 %, лози 5,7 %, лунда 2,2 %, каонде 2 %, лувале 1,7 %, акăлчан чĕлхи. Ытти чĕлхесем те сарăлнă: чева 4,9 %, нсенга 3,4 %, тумбука 2,5 %, лала 2 % тата 60 яхăн абориген чĕлхисем (халăх йышĕн 22 % ). Халăхăн 80 % хутла пĕлет.
Асăрхавсем тӳрлет
- ^ Department of Economic and Social AffairsPopulation Division (2009). «World Population Prospects, Table A.1» (.PDF). Тĕрĕсленĕ 2009-03-12.
Вуламалли тӳрлет
- Юдин Ю. А. Федерация Родезии и Ньясаленда // Новые формы колониального управления / М.1960
- Сванидзе Н. А. Сельское хозяйство Северной Родезии / М.1963
- Демкина Л. А. Крах Федерации Родезии и Ньясаленда / М.1965
- Коновалов Е. М. Республика Замбия / М.1965
- Франгулян В. И. Экономика Республики Замбия / М.1967
- Поляков Б. С. Замбия / М.1969
- Иванов Ю. М. Развитие капитализма в африканской деревне Родезии и Замбии / М.1970
- Березин В. И. Замбия на пути завоевания экономической независимости / М.1972
- Александров Ю., Линец Ю. Замбия / М. 1973
- Заварнов Н. А. Высшие органы власти и управления в государствах Восточной Африки (Танзания, Замбия, Кения, Уганда) / М.1973
- Чуваева М. А. Республика Замбия // Пути и метода экономического развития стран Африки / М.1975
- Перышкин Е. В. Политическая система Республики Замбия / М.1980
- Республика Замбия (справочник) / М.1982
- Велич А. Гуманизм в Замбии // Международная политика — 1969 — № 473
Каçăсем тӳрлет
- Правительство Замбии 2005 ҫулхи Ҫӗртме уйӑхӗн 19-мӗшӗнче архивланӑ.
- Национальная ассамблея Замбии
- Туристический портал Замбии
- The Zambian
- Туризм в Замбии
- Замбийское новостное агентство 2008 ҫулхи Чӳк уйӑхӗн 5-мӗшӗнче архивланӑ.
- Northern Rhodesia and Zambia. Photographs and Information from the Fifties and Sixties