ھەورامی
شێوەزارێکی زمانی کوردییە
ئەم وتارە لەوانەیە پێویستی بە خاوێنکردن ھەبێت تا بگات بە شێوازی ستانداردی نووسین. |
ھەورامی یان ھۆرامی یەکێک لە بنشێوەزارەکانی سەر بە بنەماڵەی زمانی کوردییە، و خەڵکی دەڤەری ھەورامان قسەی پێ دەکەن. ھەروەھا زاری (زەنگەنە)ی ناوچەی دیلان، (کاکەیی)ی ناوچەی کەرکووک و ھەڵەبجە و مووسڵ، ناوچەی (باجەڵان)ی ناوچەی خانەقین، (شەبەک)ی ناوچەی مووسڵ، ھەندێ لە گوندەکانی ناوچەی خەزەر و ھەندێ لە زازاکانی باکووری کوردستان، نزیکن لە زاری ھەورامییەوە و لە یەکتری تێدەگەن.[٤]
| Gorani | |
|---|---|
| گۆرانی Goranî | |
 | |
| قسەی پێدەکرێ لە | باشوور و ڕۆژھەڵاتی کوردستان |
| ناوچە | بە پلەی یەکەم ھەورامان، ھەروەھا گەرمیان و مووسڵ |
| ژمارەی ئاخێوەران | ٣٥٠،٠٠٠ (٢٠١٤) |
| بنەماڵەی زمان | |
| شێوەزارەکان | Hawrami شەبەکی[٢] Sarli[٢] باجەڵانی[٣] |
| سیستەمی نووسین | Kurdish alphabet (Perso-Arabic script) |
| کۆدەکانی زمان | |
| ISO 639-3 | Variously: hac – Gorani (Gurani) sdb – Shabaki sdf – Sarli |
| Linguasphere | 58-AAA-b |
پیتەکان
دەستکاریپیتەکانی زمانی ھەورامی ھەمان پیتی زمانی کوردین بەگشتی، تەنھا پێنج (٥) پیتێک نەبێت، کە لەنێو ھەورامیدا ھەن و لەنێو پیتەکانی شێوەزارەکانی دیکەی کوردی نین؛ ئەمە وای کردووە لە ھەندێ لە نووسەرە ھەورامییەکان کە ئەو پیتانەی تری بۆ دیاری بکەن. ئەو پیتانەش لەنێو ئەم وشانە دەردەکەون:[٥]
پیتی یەکەم (ڎ)
دەستکاری- ئەڎا = دایک
- ئاڎ = ئەو (بۆ کوڕ)
- ئاڎە = ئەو (بۆ کچ)
- مڎۊ = دەدات
- بەڎبەخت = بەدبەخت
- سەڎ = سەد
- ئاماڎە = ئامادە
پیتی دووەم (ۋ)
دەستکاری- ۋاران = باران
- ۋەر = پێش / بەڵام وەر = ڕۆشنایی تیشکی خۆر
- وەرەتاۋ = خۆرەتاو
- ۋەرگ = گورگ
- ۋەز = بەز
- ۋڵک = گورچیلە
- ۋڕ = وڕ
- ۋەنی = قەزوان
پیتی سێیەم (ڼ / نگ)
دەستکاری- گەڼە = گەنیو
- پەڼە = پەن / پەندەر
- تڼ = توند
- قڼگە = قڼگ
- بەڼگا = تاۋگە
پیتی چوارەم (ۊ) (هەمان (ۆ) ـیە لە سۆرانی)
دەستکاری- لۊ = (لۆ) گیایەکی کوێستانییە
- چۊ = دار
- خۊ = خۆ
- تۊ = تۆ
- سۊ = سۆ
- کۊ = کۆ
- شۊت = شیر
- خۊل = خێل
پیتی پێنجەم (ېـ / ۍ) ھەر وەک (یـ/ێـ و ی / ێ)
دەستکاری- ئۍگە = ئێرە
- لۍقنە = ڕیقنە
- گولانۍ = بچووکان (گولانە/گولانۍ/تاک - گولانۍ / کۆ)
- باخۍ = باخان(باخ/تاک - باخۍ/کۆ))
- کاۋڕۍ = بەرخان (کاۋڕ/تاک - کاۋڕۍ/ کۆ)
- بزۍ = بزنان (بزە/تاک - بزۍ / کۆ)
- مەلۍ = مەلان (مەل/ تاک- مەلۍ/ کۆ)
- کناچۍ = کچان (کناچۍ/تاک- کناچۍ/ کۆ)
- کوڕۍ = کوڕان (کوڕ/تاک - کوڕۍ/کۆ)
- جلۍ = جلان (جل/تاک - جلۍ/ کۆ)
- شېڵانۍ = قەیسی (شېڵانۍ/تاک - شېڵانۍ/ کۆ)
- مریچڵۍ = چۆڵەکە
- ھېزۍ = ھێزان (ھېز/ تاک - ھېزۍ/ کۆ) بەڵام ھیزی = دوێنێ
- شېر = شێر (شېر/تاک - شېرۍ / کۊ)
نموونە: ھۆنراوەنووس سەیدی ھەورامی دەڵێ:
| دیم شیرین نیشتەن، دانە مڎۆ پېش | ھارەش ھار کەردەن، دەور مڎۆنە وېش |
جێناوەکان
دەستکاریجێناوەکان لە ھەورامیدا بەراورد بە سۆرانی:[٦]
| ھەورامی | سۆرانی |
|---|---|
| من | من |
| تۊ | تۆ |
| ئاڎ | ئەو (بۆ کوڕ) |
| ئاڎە | ئەو (بۆ کچ) |
| ئېمە | ئێمە |
| شمە | ئێوە |
| ئاڎۍ | ئەوان |
پەراوێزەکان
دەستکاری- ^ A Working Classification
- ^ ئ ا «Gurani». Iranica Online. لە 30 May 2019 ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=(یارمەتی) - ^ «Bajalan». Iranica Online. لە 30 May 2019 ھێنراوە.
{{cite web}}: نرخەکانی ڕێکەوت بپشکنە لە:|access-date=(یارمەتی) - ^ بیرشالیاری زەردەشتی
- ^ سەربوردێکی ھورامان و سەردانێکی تەوێڵە / لاپەڕە/١٨٤
- ^ سەربوردێکی ھەورامان و سەردانێکی تەوێلە/لاپەڕە/١٨٥
بەستەرە دەرەکییەکان
دەستکاری- ھەورامان ئۆنڵاین، دەروازەیەکی نوێیە بۆ ناوچەی ڕەنگینی ھەورامان hawramanonline.net
- فەرھەنگی ئینترنێتیی ھۆرامی
 | ئەم وتارە کۆلکەیەکە. دەتوانیت بە فراوانکردنی یارمەتیی ویکیپیدیا بدەیت. |
🔥 Top keywords: دەستپێکپەندی پێشینانتایبەت:گەڕانھەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان، ٢٠٢٤پارتی دیموکراتی کوردستانھەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان، ٢٠١٨سێکستومۆرۆ سپێکیولەیتیڤ فیکشنیەکێتیی نیشتمانیی کوردستانتایبەت:دوایین گۆڕانکارییەکانقوزھەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، ٢٠٢١کوردستاننەتەوە یەکگرتووەکانھەولێربافڵ تاڵەبانیھەرێمی کوردستانسلێمانیمەسروور بارزانیدی ڤی دی خوێنەریەکگرتووی ئیسلامیی کوردستانلاھور تاڵەبانیمەلا مستەفا بارزانیجووڵانەوەی نەوەی نوێمحەممەدئەی ڕەقیببزووتنەوەی گۆڕانجەنگی جیھانیی دووەممێژووی کوردشەڕی چاڵدێرانڕۆژژمێری کوردیپەرلەمانی کوردستانویکیپیدیاپەردەی کچێنیکۆسرەت ڕەسووڵ عەلیئیمپراتۆریەتیی عوسمانیمافەکانی مرۆڤھاوئەنجام و شیتەڵکردنکۆماری کوردستان