Cách để Kiểm tra tuyến tiền liệt

Tải về bản PDFTải về bản PDF

Khám trực tràng bằng ngón tay (DRE) là một trong các phương pháp cơ bản để bác sĩ kiểm tra tuyến tiền liệt. Với phương pháp này, bác sĩ sẽ lồng một ngón tay vào trực tràng để sờ tìm các điểm bất thường. Các điểm bất thường có thể bao gồm những triệu chứng liên quan đến ung thư tuyến tiền liệt, tăng sinh tuyến tiền liệt lành tính (BPH) và viêm tuyến tiền liệt (do nhiễm trùng).[1] Các chuyên gia y tế không khuyến nghị tự thăm khám ở nhà, vì bạn không có đủ kiến thức cần thiết để có thể đưa ra kết luận chính xác. Tuy nhiên, nếu bạn muốn tự mình thăm khám thì nên làm quen với các kỹ thuật được bác sĩ sử dụng.

Phần 1
Phần 1 của 2:

Kiểm tra tuyến tiền liệt

Tải về bản PDF
  1. How.com.vn Tiếng Việt: Step 1 Cân nhắc để bác sĩ thực hiện việc thăm khám.
    Thăm khám tuyến tiền liệt dường như khá đơn giản, nhưng nó đòi hỏi bạn phải thực hiện đúng kỹ thuật và biết phải sờ tìm những gì.
    • Các biến chứng có thể xảy ra bao gồm chảy máu do móng tay đâm vào nang hay các phần thịt khác. Việc này có thể dẫn đến nhiễm trùng hoặc các biến chứng khác mà bạn không thể kiểm soát ở nhà, và cuối cùng bạn vẫn phải đến gặp bác sĩ.
    • Thêm vào đó, nếu bạn phát hiện điểm bất thường khi tự thăm khám và đến gặp bác sĩ để giải đáp thắc mắc, họ chắc chắn sẽ phải khám lại để xác nhận kết quả.
  2. How.com.vn Tiếng Việt: Step 2 Chọn tư thế đúng.
    Khi thực hiện ở phòng khám, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn nằm lên một bên hông với hai chân co lên, hoặc đứng cúi người về trước. Tư thế đó giúp bác sĩ dễ tiếp cận trực tràng và tuyến tiền liệt hơn.[2]
  3. How.com.vn Tiếng Việt: Step 3 Kiểm tra tình trạng da tại khu vực đó.
    Việc này phải dùng tay và một chiếc gương cầm tay, hoặc nhờ sự hỗ trợ của vợ hay bạn tình. Kiểm tra tình trạng da tại khu vực trực tràng, chẳng hạn các nang, mụn hay búi trĩ.[3]
  4. How.com.vn Tiếng Việt: Step 4 Đeo găng tay tiệt trùng.
    Bạn hay bạn tình của bạn nên đeo găng tay cao su tiệt trùng để thực hiện phương pháp DRE. Nhớ rửa sạch tay trước khi cầm găng tay để mang vào. Bạn sẽ chỉ sử dụng ngón trỏ để thăm khám, những vẫn nên đeo găng tay.
    • Nhớ cắt sát móng tay trước khi rửa tay và đeo găng tay. Cho dù có đeo găng tay nhưng bạn vẫn có thể vô tình làm trầy xước khu vực đó, đâm thủng nang hoặc kết cấu khác.
  5. How.com.vn Tiếng Việt: Step 5 Bôi trơn găng tay.
    Các chất bôi trơn như Vaseline hoặc KY Jelly sẽ giúp bạn lồng ngón tay vào trực tràng dễ hơn và ít căng thẳng. Thoa nhiều chất bôi trơn vào ngón trỏ của găng tay.
  6. How.com.vn Tiếng Việt: Step 6 Sờ vách trực tràng.
    Bạn hoặc bạn tình của bạn sẽ lồng ngón trỏ vào trực tràng. Xoay ngón tay theo hình vòng tròn để sờ tìm các cục u hay khối thịt có thể là dấu hiệu của ung thư, khối u hay nang dọc theo vách trực tràng. Nếu không có gì bất thường, vách trực tràng phải trơn láng với hình dạng đồng đều.[4]
    • Sờ với lực nhẹ.
  7. How.com.vn Tiếng Việt: Step 7 Sờ vị trí vách trực tràng hướng đến rốn.
    Tuyến tiền nằm trên/phía trước phần vách trực tràng này. Các phát hiện bất thường khi bạn sờ theo hướng có tuyến tiền liệt bao gồm những vị trí cứng, nổi u, không trơn láng, phình to và/hoặc đau khi sờ.[5]
  8. How.com.vn Tiếng Việt: Step 8 Rút ngón tay ra.
    Khi thực hiện tại phòng khám thì toàn bộ xét nghiệm chỉ diễn ra trong khoảng 10 giây, vì vậy bạn không nên sờ quá lâu vì thời gian thăm khám càng lâu càng khiến bạn khó chịu.[6] Vứt bỏ găng tay và nhớ rửa sạch tay ngay sau đó.
  9. How.com.vn Tiếng Việt: Step 9 Gặp bác sĩ.
    Sau đó bạn phải đến gặp bác sĩ để xét nghiệm bổ sung hoặc trao đổi thêm. Nếu cảm thấy có điểm bất thường thì bạn nên hẹn gặp bác sĩ ngay. Nhớ cho bác sĩ biết việc bạn tự thăm khám nếu bạn đến gặp họ trong vòng hai ngày sau đó, vì điều này có thể khiến mức PSA tăng cao trong các xét nghiệm khác.
Phần 2
Phần 2 của 2:

Xác định xem bạn có cần tầm soát bệnh về tuyến tiền liệt không

Tải về bản PDF
  1. How.com.vn Tiếng Việt: Step 1 Xác định sự cần thiết của việc tầm soát dựa trên tuổi tác.
    Hiệp hội Ung thư Hoa Kỳ khuyến nghị tầm soát ung thư tuyến tiền liệt đối với tất cả nam giới từ 50 tuổi trở lên. Tuy nhiên, một số trường hợp đặc biệt có thể phải tầm soát sớm hơn. Những trường hợp này bao gồm:[7]
    • Từ tuổi 40 đối với nam giới có nhiều hơn một người thân cận huyết cấp độ 1 (con trai, anh em trai hoặc bố) đã bị ung thư tuyến tiền liệt trước tuổi 65.
    • Từ tuổi 45 đối với nam giới có một người thân cận huyết cấp độ 1 đã bị ung thư tuyến tiền liệt trước tuổi 65.
    • Từ tuổi 45 đối với đàn ông người Mỹ gốc Phi vì họ có rủi ro mắc ung thư tuyến tiền liệt cao hơn.
  2. How.com.vn Tiếng Việt: Step 2 Lưu ý bất kì triệu chứng nào liên quan đến hệ tiết niệu.
    Các vấn đề liên quan đến bàng quang, niệu đạo và dương vật đều có thể có mối liên quan tiềm tàng với bệnh tuyến tiền liệt. Do tuyến tiền liệt nằm gần các bộ phận này nên khi tuyến đó phát triển, chúng có thể bị chèn ép dẫn đến rối loạn chức năng. Khi có vấn đề ở tuyến tiền liệt, bạn có thể gặp các triệu chứng sau:[8]
    • Dòng nước tiểu chậm hay yếu
    • Khó tiểu
    • Đi tiểu nhiều vào ban đêm
    • Tiểu rát
    • Nước tiểu lẫn máu
    • Khó cương cứng
    • Đau khi xuất tinh
    • Đau lưng dưới
  3. How.com.vn Tiếng Việt: Step 3 Hẹn gặp bác sĩ.
    Nếu bạn gặp bất kì triệu chứng nào ở đường tiết niệu thì nguyên nhân có thể do nhiều bệnh khác, và một mình phương pháp DRE không thể chẩn đoán được. Cũng vậy, DRE chỉ là một trong các xét nghiệm mà bác sĩ tiến hành để đánh giá sức khỏe tuyến tiền liệt.
    • Bác sĩ có thể đề nghị siêu âm qua đường hậu môn (TRUS) để tìm các mô đáng nghi nằm trong trực tràng.
    • Có thể bạn cần làm xét nghiệm sinh thiết để xác nhận hoặc loại trừ nguyên nhân ung thư.
  4. How.com.vn Tiếng Việt: Step 4 Yêu cầu xét nghiệm kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA).
    Bác sĩ có thể đề nghị làm xét nghiệm để kiểm tra mức PSA (một loại protein trong tuyến tiền liệt) trong trường hợp có bất thường ở tuyến này. Đa số các bác sĩ xem mức PSA 4ng/ml hoặc thấp hơn là bình thường.[9]
    • Mức PSA có thể tạo ra kết quả dương tính giả hoặc âm tính giả. Nhóm đặc nhiệm về dịch vụ phòng bệnh Hoa Kỳ khuyên không nên tầm soát bệnh tuyến tiền liệt bằng mức PSA do các rủi ro này.[10]
    • Sự xuất tinh (do hoạt động tình dục), nhiễm trùng tuyến tiền liệt, thăm khám trực tràng bằng ngón tay, và đạp xe (do áp lực lên tuyến tiền liệt) có thể khiến mức PSA tăng vọt. Những người không có triệu chứng bệnh tuyến tiền liệt và có mức PSA cao có thể yêu cầu xét nghiệm lại sau hai ngày.
    • Khi mức PSA liên tục tăng cao kèm theo các triệu chứng, có thể bạn phải thực hiện DRE và/hoặc làm sinh thiết tuyến tiền liệt (đưa kim vào lấy mô tuyến tiền liệt để phân tích).
    • Nam giới có mức PSA dưới 2,5ng/mL chỉ cần làm xét nghiệm lại sau mỗi hai năm, nhưng bạn nên xét nghiệm tầm soát hằng năm nếu mức PSA từ 2,5ng/mL trở lên.[11]

Cảnh báo

  • Lưu ý là bạn vẫn có thể bị ung thư với các kết quả bình thường khi xét nghiệm PSA và DRE.
  • Đầu tiên bạn phải cắt sát móng tay.
  • Có những bất đồng về độ tin cậy của việc tầm soát, nhiều bác sĩ ủng hộ nhưng một số khác thì không.[12] Trao đổi với nhân viên y tế về tiền sử gia đình, tuổi tác và các triệu chứng để có thể đưa ra quyết định chính xác.

Những thứ bạn cần

  • Găng tay phẫu thuật
  • Chất bôi trơn

Tham khảo

  1. Bickley, Lynn S. Techniques of Examination. Chapter 15 The anus, rectum and prostate. Bates Pocket Guide to Physical Examination and History Taking. sixth edition. P 262-264. © 2009 Wolters Kluwer Health- Lippincott Williams & Wilkins.
  2. Bickley, Lynn S. Techniques of Examination. Chapter 15 The anus, rectum and prostate. Bates Pocket Guide to Physical Examination and History Taking. sixth edition. P 262-264. © 2009 Wolters Kluwer Health- Lippincott Williams & Wilkins.
  3. Bickley, Lynn S. Techniques of Examination. Chapter 15 The anus, rectum and prostate. Bates Pocket Guide to Physical Examination and History Taking. sixth edition. P 262-264. © 2009 Wolters Kluwer Health- Lippincott Williams & Wilkins.
  4. Bickley, Lynn S. Techniques of Examination. Chapter 15 The anus, rectum and prostate. Bates Pocket Guide to Physical Examination and History Taking. sixth edition. P 262-264. © 2009 Wolters Kluwer Health- Lippincott Williams & Wilkins.
  5. http://www.pcf.org/site/c.leJRIROrEpH/b.5802071/k.C620/PSA__DRE_Screening.htm
  6. Bickley, Lynn S. Techniques of Examination. Chapter 15 The anus, rectum and prostate. Bates Pocket Guide to Physical Examination and History Taking. sixth edition. P 262-264. © 2009 Wolters Kluwer Health- Lippincott Williams & Wilkins.
  7. http://www.cancer.org/cancer/prostatecancer/moreinformation/prostatecancerearlydetection/prostate-cancer-early-detection-acs-recommendations
  8. Bickley, Lynn S. Techniques of Examination. Chapter 15 The anus, rectum and prostate. Bates Pocket Guide to Physical Examination and History Taking. sixth edition. P 262-264. © 2009 Wolters Kluwer Health- Lippincott Williams & Wilkins.
  9. http://www.pcf.org/site/c.leJRIROrEpH/b.5802071/k.C620/PSA__DRE_Screening.htm

Về bài How.com.vn này

How.com.vn Tiếng Việt: Robert Dhir, MD
Cùng viết bởi:
Nhà niệu học & Bác sĩ phẫu thuật khoa niệu học
Bài viết này đã được cùng viết bởi Robert Dhir, MD. Robert Dhir là nhà niệu học, bác sĩ phẫu thuật khoa niệu học và người sáng lập của HTX Urology tại Houston, Texas. Với hơn 10 năm kinh nghiệm, chuyên môn của bác sĩ Dhir bao gồm điều trị xâm lấn tối thiểu cho các bệnh phì đại tuyến tiền liệt (UroLift), sỏi thận, phẫu thuật điều trị ung thư thận và sức khỏe nam giới (rối loạn cương cứng, mức testosterone thấp và vô sinh). Phòng khám của anh được chọn là trung tâm thực hiện thủ thuật UroLift tốt nhất và là tổ chức tiên phong trong việc điều trị rối loạn cương cứng bằng phương pháp phi phẫu thuật với Liệu pháp Sóng âm. Anh lấy bằng đại học và các bằng y khoa của Đại học Georgetown và được trao các bằng danh dự về nghiên cứu tiền y khoa, niệu học, y học chỉnh hình và nhãn khoa. Dhir là bác sĩ nội trú trưởng trong thời gian thực hiện chương trình bác sĩ nội trú về niệu học tại Đại học Texas ở Houston/Trung tâm Ung thư MD Anderson ngoài việc hoàn thành chương trình thực tập về phẫu thuật tổng quát. Dhir được bầu là bác sĩ hàng đầu về niệu học trong năm 2018-2019, một trong ba bác sĩ niệu học hàng đầu trong năm 2019 & 2020 của Houston Texas và tạp chí Texas Monthly đã đưa anh vào danh sách các siêu bác sĩ của Texas 2019 & 2020. Bài viết này đã được xem 11.766 lần.
Chuyên mục: Sức khỏe
Trang này đã được đọc 11.766 lần.

Bài viết này đã giúp ích cho bạn?