Cách để Học mã Morse

Mã Morse là hệ thống giao tiếp được phát triển bởi Samuel F.B. Morse, vốn dùng các chuỗi chấm và gạch để truyền tải thông điệp mã hóa. Dù ban đầu được phát minh ra để liên lạc điện báo, ngày nay mã Morse vẫn được sử dụng bởi các đài phát thanh nghiệp dư, và nó cũng hữu ích trong việc truyền tín hiệu khẩn khi nguy cấp. Học mã Morse không khó, nhưng cũng đòi hỏi nghiên cứu và công sức như học ngoại ngữ. Sau khi đã thuộc được các ký hiệu cơ bản rồi, bạn có thể bắt đầu viết và dịch thông điệp cho riêng mình.

Phần 1

Phần 1 của 3:

Làm quen với các ký hiệu mã Morse

Tải về bản PDF

1
Học ý nghĩa các ký hiệu cơ bản. Mã Morse bao gồm hai đơn vị ký hiệu khác nhau - chấm và gạch. Mục tiêu đầu tiên là học cách nhận ra những ký hiệu này khi chúng xuất hiện. Chấm trông như dấu chấm cuối câu, còn gạch là đường ngang kéo dài tương tự như dấu gạch nối. Mỗi ký tự trong tiếng Anh đều có thể được biểu thị qua các dấu chấm và gạch này.^{[1]XNguồn nghiên cứu}
- Trong thuật ngữ chính thức của hệ thống mã Morse, chấm được gọi là “dit”, phát âm “i” ngắn và âm “t” câm.
- Gạch được gọi là “dah” với âm “a” ngắn.
2
Học bảng chữ cái mã Morse. Hãy xem qua bảng chữ cái Morse và dùng nó để tham chiếu khi giải mã một ký tự. Khi học bảng chữ cái, hãy ghi chú từng chữ cái hay con số, sau đó đọc to tổ hợp dit-dah tương ứng. Theo thời gian, mỗi khi nhìn hay nghe mã Morse bạn sẽ nhớ lại được bảng chữ cái theo phản xạ.^{[2]XNguồn nghiên cứu}
- Dù bảng chữ cái mã Morse là tài nguyên tham khảo hữu ích, những người dùng thông thạo khuyến khích học mã Morse bằng cách nghe âm thanh của nó thay vì nhìn ký hiệu bằng văn bản. Cách học này loại bỏ bước nhận diện thị giác mã Morse trên giấy.^{[3]XNguồn nghiên cứu}
- Bạn có thể tải bảng chữ cái mã Morse ở cuối bài viết này.
3
Phát âm thành tiếng từng tín hiệu. Luyện tập phát âm dit và dah theo đúng nhịp điệu. Âm dit ngắn, chỉ có một âm tiếng. Âm dah được kéo dài hơn khoảng 3 lần so với dit. Nhịp điệu nhanh, chậm này là cách phân biệt các đơn vị trong mã Morse.
- Chú ý khoảng cách giữa các từ và ký tự. Mỗi ký tự cách nhau một khoảng bằng dấu gạch nối, còn một từhoàn chỉnh thì cách nhau một khoảng bằng 7 dấu chấm. Các từ và ký tự càng được cách khoảng một cách tỉ mỉ thì thông điệp càng dễ nhận ra.
- Nhìn chung học mã Morse bằng âm thanh sẽ dễ dàng hơn văn bản vì bạn không cần phải ngồi đếm từng đơn vị dit và dah.^{[4]XNguồn nghiên cứu}
4
Liên kết từ để dễ học. Liên kết từ là công cụ hữu hiệu để giúp bạn ghi nhớ các ký tự và chữ số trong mã Morse. Ví dụ, bạn có thể liên hệ chữ cái “C” của mã Morse với từ “catastrophic” (thảm họa) vốn bắt đầu bằng chữ “C”, cả hai đều có cùng số lượng âm tiết và thậm chí nhấn âm giống nhau. Một ví dụ khác là từ “mailman” (người đưa thư) với chữ cái “M” và “gingerbread” (bánh quy gừng) với chữ cái “G”.
- Hãy thiết lập danh sách các liên kết từ giúp bạn ghi nhớ nhanh chóng bằng cách liên hệ chuỗi ký hiệu với âm thanh tương ứng nảy ra tự nhiên trong óc bạn.
- Ghi lại các liên kết từ nghĩ ra được trong một cuốn sổ và vừa học vừa đọc lớn các ký tự.
5
Bắt đầu ghép từ và chữ cái cơ bản. Các ký tự đơn giản nhất là những ký tự bắt đầu bằng một âm dit hay dah. Ví dụ, chữ “E” là một âm dit trong mã Morse, “T” là một âm dah. Từ đó, bạn có thể chuyển sang học chữ “I” gồm 2 dit và chữ “M” là 2 âm dah. Hãy củng cố kiến thức về các chữ cái cơ bản trước khi ghép chúng thành câu phức tạp hơn.^{[5]XNguồn nghiên cứu}
- Những từ gồm 2 và 3 ký tự ("me" (tôi) = - - • ) ("cat" (mèo) = -•-• •- - ) là dễ nhớ nhất khi bạn mới làm quen với ghép chữ.
- Tín hiệu khẩn cấp “SOS” ( • • • - - - • • • ) là thứ bạn phải học đầu tiên, bởi trong những tình huống khẩn cấp kiến thức này sẽ cứu mạng bạn.^{[6]XNguồn nghiên cứu} Tín hiệu cấp cứu khác nữa là CDQ ("-•-• - • • - - - •"), tức “Come Quick Danger” cũng rất cần thiết.^{[7]XNguồn nghiên cứudefiel.com/morse-code-sos-light/}
Quảng cáo

Phần 2

Phần 2 của 3:

Thực hành dùng mã Morse

Tải về bản PDF

1
Lắng nghe bản ghi âm mã Morse. Hãy tìm các tin nhắn ghi âm bằng mã Morse để có được cảm nhận đầu tiên về cách giao tiếp bằng hệ thống mật mã này. Hãy chú ý những quãng ngừng giữa các ký tự cũng như đơn vị dit dah của từng ký tự. Nếu cần, bạn có thể điều chỉnh tốc độ chậm lại để dễ dàng lắng nghe.^{[8]XNguồn nghiên cứu}
- Trong kho lưu trữ của American Radio Relay League có một bộ sưu tập những băng ghi âm mã Morse dành cho việc luyện nghe.^{[9]XNguồn nghiên cứu}
- Nếu bạn sỡ hữu một chiếc máy vô tuyến điện nghiệp dư thì hãy chỉnh vào tần số HF để có cảm giác thật hơn.^{[10]XNguồn nghiên cứu}
- Ngoài ra, bạn có thể mua các bản ghi âm dành cho việc luyện tập có kèm theo hướng dẫn phù hợp với từng cấp độ. "Morse Code Teacher" của Gordon West là lựa chọn tốt cho người mới bắt đầu.
2
Dịch sách trẻ em. Sách truyện kể dành cho trẻ em thường sử dụng câu ngắn, đơn giản, là loại sách hoàn hảo để luyện mã Morse. Bạn có thể lật tìm trong các sách thiếu nhi những câu ngắn và dịch chúng sang mã Morse. Hệ thống mật mã này được thiết kế để truyền tải những thông điệp đơn giản, nên sách trẻ em là tài nguyên phong phú cho việc luyện tập.
- Khi mới bắt đầu, hãy dùng sách dành cho trẻ mới tập đọc, như cuốn “Fun with Dick and Jane”. Đây là những quyển sách nổi tiếng với những câu thoại đơn giản ("See Spot run. Run, Spot, run!" = ••• • • ••• •--• --- - •-• ••- -• •-•-•- •-• ••- -• --••-- ••• •--• --- - --••-- •-• ••- -• )
- Đây là chiến lược học tập hữu ích giúp bạn đạt được mục tiêu về tốc độ. Ví dụ, nếu bạn muốn mã hóa 5 từ trong 1 phút, mỗi trang sách có khoảng 10 từ thì bạn nên cố gắng hoàn thành mỗi trang trong 2 phút.
3
Lập danh sách từ vựng cho chính mình. Cuối mỗi buổi học bạn nên trích ra vài từ và cụm từ quan trọng, sau đó xáo trộn và đầu buổi học sau hãy mã hóa chúng. Cách này giúp bạn củng cố kiến thức bằng cách buộc bản thân phải nhận diện và giải mã các ký tự lặp đi lặp lại. Hãy giữ cho kho từ vựng đơn giản để việc viết và đọc thông điệp được hiệu quả hơn.^{[11]XNguồn nghiên cứu}
- Sau khi đã trở nên thành thạo, hãy giữ một quyển sổ tay ghi chép hoàn toàn bằng mã Morse.
- Đối với quá trình luyện tập hằng ngày, hãy giữ thói quen viết danh sách mua sắm, tên người thân, thơ haiku hoặc các tin nhắn ngắn gọn bằng mã Morse.
4
Học cùng một người bạn. Nếu quen biết ai cũng đang cố học mã Morse, thì hai bạn có thể là đôi bạn cùng tiến. Dùng mật mã để chào nhau, trao đổi những ý tưởng hay câu đùa đen tối bằng mã Morse. Bạn sẽ có hứng thú học tập hơn nếu có một người bạn làm động lực và khiến mọi thứ thú vị hơn.^{[12]XNguồn nghiên cứu}
- Tạo một bộ flashcard để chơi đố cùng bạn bè hoặc người yêu.
- Gửi tin nhắn bằng các chấm và gạch thay vì dùng ngôn ngữ thông thường.
Quảng cáo

Phần 3

Phần 3 của 3:

Tận dụng các nguồn tài nguyên khác

Tải về bản PDF

1
Tải ứng dụng mã Morse trên điện thoại. Ngày nay, có nhiều ứng dụng như Morse-It hay Dah Dit giúp việc học thuận tiện hơn. Những ứng dụng này cho phép bạn học bằng cách nghe ghi âm lẫn nhận diện hình ảnh, cung cấp trải nghiệm học tập đồng bộ. Các ứng dụng này còn có nút bấm cảm ứng tạo cảm giác như cách gõ mã Morse truyền thống ngày xưa.^{[13]XNguồn nghiên cứu}
- Học bằng ứng dụng giúp bạn luyện lập vào những lúc rảnh rỗi ở nhà hoặc trên đường đi.
- Kết hợp cách học trên ứng dụng và bằng giấy bút để củng cố khả năng giải mã theo mọi hình thức.
2
Tham gia một lớp học mã Morse. Nhiều người điều hành đài phát thanh nghiệp dư có mở lớp dạy mã Morse cho tất cả mọi người, kể cả những người không làm đài phát thanh. Tham gia một lớp học theo mô hình truyền thống, bạn sẽ nhận được những bài giảng được soạn bài bảng và hướng dẫn một-một giúp tăng cường khả năng tiếp thu.^{[14]XNguồn nghiên cứu}
- Giảng viên của các khóa học này là những người có phương pháp giảng dạy đa dạng để truyền đạt bài học hiệu quả đến các đối tượng học viên khác nhau.
- Thông qua những lớp học thế này, bạn có cơ hội được tiếp cận các phần mềm và thiết bị khó thấy ngoài đời.
3
Học qua bài giảng thu âm. Nếu nơi bạn sống không có lớp học nào, bạn có thể mua bài giảng thu âm. Bạn chỉ cần theo dõi bài giảng với tốc độ phù hợp với bản thân và hoàn thành các bài tập kèm theo. Theo thời gian, cấp độ bài học sẽ khó dần và bạn sẽ ngày càng thành thạo.
- Nhớ trang bị sổ ghi chép và bút để viết ra các đơn vị dit dah bạn nghe được. Nhớ xem lại bài giảng văn bản kèm theo để nhận diện thông điệp mã Morse theo nhiều hình thức.^{[15]XNguồn nghiên cứu}
- Một trong những lợi ích của bài giảng thu âm đó là bạn có thể nghe đi nghe lại để củng cố những khái niệm quan trọng và điều chỉnh tốc độ bài giảng phù hợp với bản thân.
Quảng cáo

Lời khuyên

Đừng nản chí. Học mã Morse không dễ và bạn không thể thông thạo chỉ trong một đêm. Cũng như các kỹ năng khác, mã Morse cần luyện tập nhiều thì mới giỏi được.
Mang theo bảng chữ cái mã Morse để thuận tiện đối chiếu khi cần.
Trong chương trình học của các khóa học sinh tồn thường dạy các mã Morse dùng trong trường hợp khẩn cấp. Những khóa học này có thể hữu ích cho bạn nếu bạn muốn học mã Morse vì lý do thiết thực.
Viết ra đoạn văn hay bài thơ yêu thích bằng mã Morse là một cách hay để ghi nhớ bảng chữ cái.
Mã Morse có thể truyền tải bằng nhiều cách, như nháy đèn pin, âm thanh, hoặc đèn nhấp nháy.
Mỗi lần học chỉ nên kéo dài khoảng 20-30 phút để tránh mất tập trung và quá tải bởi thông tin mới.

Cảnh báo

Bạn không nên cố gửi tín hiệu bằng mã Morse qua đài phát thanh nghiệp dư nếu chưa đủ kiến thức và kinh nghiệm vì điều này có thể gây khó chịu cho người dùng khác.