Cách để Giúp đỡ một người bạn tiêu cực

Một người bạn tiêu cực có thể trở thành một bóng đen trong cuộc sống của bạn. Một mặt, bạn xem trọng nhiều điều ở người bạn ấy và muốn giúp đỡ họ trở nên tích cực hơn. Mặt khác, họ có thể làm bạn suy sụp và kéo bạn vào thế giới của họ. Hãy học cách đối phó thích hợp với một người bạn tiêu cực để bạn có thể thông cảm hơn và loại trừ sự tiêu cực trong cuộc sống của bạn ấy.

Phương pháp 1

Phương pháp 1 của 3:

Đối phó với sự tiêu cực

Tải về bản PDF

Phê bình về những hành vi tiêu cực chỉ khiến anh ấy cảm thấy tệ hơn và có thể quay sang nhắm vào bạn. Những lời chỉ trích rất khó đón nhận với mọi người, đặc biệt là những người có suy nghĩ và cảm xúc tiêu cực cứ xoay vần trong đầu.^{[1]XNguồn nghiên cứu} Việc bạn cố gắng làm anh ấy phải thông suốt về hành vi của mình chỉ càng gia tăng sự căng thẳng và khiến anh ta cảm thấy như bị công kích. Hãy cho họ một môi trường hỗ trợ tốt nhất trong khả năng của bạn.
Nếu bạn để cho hạnh phúc của mình phụ thuộc vào một người tiêu cực thì không còn gì tệ hơn. Giữ một khoảng cách nhất định giữa cảm xúc của bạn với sự tiêu cực của người bạn ấy. Tránh mang cảm giác rằng giải quyết được những vấn đề của người bạn ấy thì bạn mới vui vẻ và dần lún sâu vào thế giới của họ.^{[2]XNguồn nghiên cứu}
3
Thể hiện sự tích cực của riêng bạn. Một trong những cách hữu hiệu nhất nhằm giúp đỡ một người tiêu cực cũng như chính bản thân bạn là duy trì sự tích cực của bạn trước sự tiêu cực của người bạn ấy. Điều này sẽ giữ cho bạn luôn vui vẻ đồng thời giúp họ thấy một cách nhìn và cách hành xử khác về cuộc sống.
- Tạm dừng. Con người có khả năng "nắm bắt" cảm xúc; nói cách khác, tâm trạng xung quanh bạn cũng phần nào ảnh hưởng đến bạn.^{[3]XNguồn nghiên cứu} Cho dù bạn là một người hết sức yêu đời, nếu bạn ở gần sự tiêu cực quá lâu thì bạn cũng sẽ gặp khó khăn để duy trì vẻ ngoài lạc quan của mình. Thỉnh thoảng, hãy tạm ngưng gặp gỡ người bạn tiêu cực ấy.
- Một cách khác để duy trì sự tích cực của bạn là giữ vững nhận thức về cảm xúc cá nhân. Khi bắt đầu bị cảm xúc tiêu cực lấn át, hãy kiểm tra và nhắc nhở bản thân rằng đó không phải là điều bạn muốn. Chẳng hạn, "Mình bắt đầu cảm thấy bực về chất lượng phục vụ của nhà hàng vì hội bạn của mình cứ phàn nàn mỗi năm phút một lần về điều đó. Mình thì không có vấn đề gì. Cơn bực tức này không phải là của mình." Bạn sẽ giữ vững được vẻ tích cực của riêng mình nếu tập trung vào ý nghĩ đó.^{[4]XNguồn tin đáng tin cậyHelpGuideĐi tới nguồn}
- Sử dụng óc hài hước. Chúng ta có xu hướng tập trung vào mặt tiêu cực bên trong tình huống, vì thế việc đánh giá lại trải nghiệm tiêu cực bằng óc hài hước có thể giúp bạn chống lại sự thôi thúc tự nhiên của não bộ.^{[5]XNguồn nghiên cứu} Lần tới khi cậu ấy bắt đầu phàn nàn, hãy đổi chủ đề một cách hài hước rằng: "Chiếc xe của cậu đột nhiên dở chứng và cậu phải chạy bộ cho kịp chuyến xe buýt à? Xui nhỉ! Nhưng gần đây nghe cậu bảo rằng đang béo ra cơ mà. Xem như là cậu tập thể dục đi!"
- Nhắc nhở bản thân khi sự tiêu cực của cậu ta trở nên phi lý. Bạn có thể dễ dàng duy trì sự tích cực của mình nếu không bị vướng vào những sự tiêu cực vô lý. Ví dụ, nếu người bạn ấy than phiền rằng bạn đã làm hỏng cả buổi tối chỉ vì chọn xem phim 2D thay vì 3D, đừng tin điều đó. Bạn có quyền xem phim và thưởng thức trọn vẹn buổi tối. Tránh xa chiếc “bẫy” tư tưởng vô lý của cậu ta.^{[6]XNguồn nghiên cứu}
Cùng nhau trở nên tiêu cực thật sự rất lôi cuốn. Những nghiên cứu cho thấy rằng con người thích tham gia hoạt động không thú vị cùng bạn bè hơn là tự mình thực hiện một hành động thú vị.^{[7]XNguồn nghiên cứu} Tuy nhiên, ủng hộ sự tiêu cực chỉ làm cho nó tệ hơn. Anh ấy sẽ cho rằng điều đó là hợp lý và bạn đang đẩy người bạn của mình lún sâu hơn vào vũng bùn tiêu cực.
5
Hãy biết cảm thông. Khoa học chứng minh lòng trắc ẩn là chìa khóa thành công trong đối nhân xử thế.^{[8]XNguồn tin đáng tin cậyAssociation for Psychological ScienceĐi tới nguồn} Rất nhiều lợi ích tốt đẹp cả về thể chất lẫn tinh thần có liên quan đến lòng thương người, chẳng hạn như bạn có thể vượt qua căng thẳng và trở nên hòa nhập xã hội hơn. Các mối quan hệ xã hội có lợi ích riêng của nó mà một trong số đó là tăng cường hệ thống miễn dịch của bạn. Lòng tốt còn giúp đỡ được những người xung quanh. Khi bạn cư xử tốt bụng với mọi người, bạn sẽ khơi dậy được lòng trắc ẩn bên trong họ. Khi bạn cho đi mà không toan tính, bạn sẽ là một tấm gương sáng cho người khác noi theo. Về cơ bản, lòng trắc ẩn là thứ tuyệt vời giữ cho bạn và những người xung quanh luôn lành mạnh.
- Ví dụ, bạn đang tìm cách giúp đỡ bạn mình. Nếu xe anh ấy bị hỏng, hãy cho cậu ấy quá giang hoặc đẩy phụ đến tiệm sửa xe gần đó. Nếu anh ấy chịu uất ức từ người thân gia đình, hãy là nơi cho cậu ta sẻ chia tâm sự. Những hành động nhỏ nhặt sẽ tạo nên tác động to lớn trong cuộc sống của cả hai.
6
Bảo vệ bản thân. Rõ ràng việc “nghỉ chơi” với một người bạn là không mấy dễ chịu, nhưng đôi khi đó lại là lựa chọn tốt nhất. Bạn là người tốt khi muốn tống khứ sự tiêu cực và thật lòng chấp nhận một người bạn mặc kệ việc anh ấy luôn có một đám mây đen ở trên đầu. Tuy nhiên, bạn cũng không phải là người xấu nếu nhận ra đám mây ấy quá lớn và cần phải nói lời tạm biệt. Trong trường hợp này, không nên cảm thấy có lỗi, bạn chỉ quan tâm đến bản thân bằng cách tránh khỏi hố sâu tiêu cực mà thôi.^{[9]XNguồn nghiên cứu}
- Đôi khi sự tiêu cực của người bạn có thể khơi dậy những giai đoạn khó khăn hay đau thương trong quá khứ của bạn. Chẳng hạn, nếu bạn đã từng có một quá khứ nghiện ngập mà người bạn ấy cứ liên tục than phiền về việc gia đình muốn cô ta từ bỏ ma túy, điều này sẽ khơi dậy những nỗi đau khổ mà bạn đã từng vượt qua. Nếu người bạn này cứ tiếp tục "đánh trúng tâm lý" hay chọc vào nỗi đau của bạn thì không nên giữ mối quan hệ đó.
7
Cân nhắc về việc đi gặp bác sỹ tâm lý. Điều này có thể đặc biệt hữu ích nếu bạn thật sự không muốn từ bỏ người bạn ấy nhưng lại gặp khó khăn trong việc đối phó với sự tiêu cực của anh ta. Một chuyên gia tâm lý sẽ chỉ cho bạn những phương pháp đối phó hiệu quả, cách để bao bọc suy nghĩ của bản thân trong sự lành mạnh và sống tích cực hơn.
- Nếu sự tiêu cực của người ấy trở nên nghiêm trọng, chẳng hạn như cậu ấy nói về ý định tự vẫn hay tự làm hại bản thân thì bạn nên nói chuyện ngay với những người đáng tin cậy (bố mẹ, thầy/cô giáo hay người có thẩm quyền). Vấn đề bây giờ đã nằm ngoài khả năng của bạn.
Quảng cáo

Phương pháp 2

Phương pháp 2 của 3:

Giao tiếp hiệu quả với một người bạn tiêu cực

Tải về bản PDF

1
Suy nghĩ về từng lời bạn sẽ nói. Hết sức tránh chỉ trích quá lời và tỏ ra thù địch. Nếu bạn muốn nói cho họ biết rằng bạn thấy cách họ nhìn nhận vấn đề đang trở nên tiêu cực một cách thái quá thì hãy “lựa lời mà nói cho vừa lòng nhau”.^{[10]XNguồn nghiên cứu}
- Xét giữa hai mệnh đề "Tôi" và "Bạn" thì cấu trúc "Tôi" sẽ đem lại hiệu quả cao hơn. Chẳng hạn, nếu bạn nói “Bạn đừng bi quan nữa” sẽ khó nghe hơn thay vì “Mình thấy chuyện này đâu đến nỗi như thế.” Mệnh đề "Tôi" nghe ít sự phán xét hơn và làm cho người nghe dễ đón nhận hơn.
2
Cẩn thận với cách thể hiện. Những gì bạn nói chưa phải là yếu tố quan trọng nhất. Tông giọng và những hành động không lời cũng không kém phần quan trọng.^{[11]XNguồn nghiên cứu} La hét hay khua chân múa tay để thuyết phục chỉ càng khiến cho sự tiêu cực lớn mạnh hơn, vì thế hãy “lấy nhu chế cương”.
- Thận trọng “mắt chạm mắt” và gật đầu theo những điều người bạn ấy nói mà bạn đồng tình, đây là những cách hay để tạo ra tương tác tích cực.
- Duy trì tông giọng điềm đạm. Giữ bình tĩnh mỗi khi người bạn ấy thổi phồng vấn đề nhằm giúp cậu ấy nhận ra rằng luôn có nhiều hơn một cách để phản ứng với sự việc.
Khoa học chứng minh rằng nói chuyện chậm rãi sẽ làm cho người khác cảm thấy bạn là người “biết quan tâm và đồng cảm.”^{[12]XNguồn nghiên cứu} Chú ý vào tốc độ khi bạn nói nhằm giúp bạn thúc đẩy sự tích cực trong giao tiếp đối với người bạn ấy và giữ cho mình không rơi vào vòng xoáy tiêu cực của người đó.
4
Hãy quả quyết. Bạn muốn tiếp cận người khác với lòng cảm thông và sự tích cực, không có nghĩa là bạn để mình bị họ lấn lướt. Đôi khi một người tiêu cực sẽ cố gắng để bẻ lái quan điểm của bạn. Duy trì một lập trường vững chắc khi nói đến tự do của bạn trong vấn đề thể hiện bản thân và quyền được có quan điểm cá nhân riêng biệt. Hãy tỏ ra quyết đoán đối với nhu cầu của tất cả những người có liên quan chứ không riêng gì một cá nhân.^{[13]XNguồn nghiên cứu}
- Bày tỏ rõ ràng những tham vọng, mong muốn và nhu cầu của bạn. Sử dụng ngôn ngữ khẳng định để người kia không thể phản đối. Ví dụ, hãy nói rằng “Cách hành xử của bạn khiến mình thấy không thoải mái. Mình đi đây, nhưng chúng ta có thể nói chuyện sau nếu bạn muốn.”
- Bao hàm sự thông cảm. Chẳng hạn, “Tớ biết là cậu còn muốn nói về chuyện này, nhưng mà tớ cảm thấy hơi khó chịu về điều đó, vậy nên tớ đi đây.”
- Đặt ra ranh giới. Ví dụ như, "Mình sẵn lòng nghe bạn than thở trong năm phút, nhưng sau đó hãy nói về chuyện khác để chúng ta không bị chìm sâu vào sự ủ dột."^{[14]XNguồn nghiên cứu}
5
Chuyển hướng cuộc đối thoại. Nếu cậu ấy bắt đầu nhai đi nhai lại một cách tiêu cực, đổi sang chủ đề nào đó mà bạn biết rằng sẽ làm anh ta vui.^{[15]XNguồn nghiên cứu} Đánh lạc hướng câu chuyện sẽ dễ dàng và hiệu quả hơn so với việc cố gắng chống lại sự tiêu cực.
- Ví dụ, nếu người bạn ấy rầu rĩ về chuyện mất ví, hãy hỏi xem anh ta có muốn đi uống cà phê hay xem phim không. Bạn có thể nói, “Đi nào, tớ mời!”.
Quảng cáo

Phương pháp 3

Phương pháp 3 của 3:

Thấu hiểu sự tiêu cực

Tải về bản PDF

1
Nhận biết chủ nghĩa bi quan. Chủ nghĩa bi quan là sự định hướng về cuộc sống mà ở đó mọi thứ đều sẽ trở nên bi ai. Những người sống theo chủ nghĩa này đa số từng phải chứng kiến những thứ trong cuộc sống của họ lần lượt trở nên tồi tệ thật sự.^{[16]XNguồn nghiên cứu} Người bi quan thường tỏ ra tiêu cực bởi vì họ có khả năng loại trừ nhanh chóng những ý tưởng và khả năng xảy ra. Bạn chỉ cần biết một điều rằng, những người này dường như đã từng có một quá khứ với toàn những điều tệ hại, vì thế thông qua lăng kính của họ, chuyện gì cũng trở nên bi quan.
- Người có quan điểm sống tiêu cực cho rằng những người có suy nghĩ tích cực đang "tự lừa dối mình" hay không chịu nhận thức về vấn đề trong cuộc sống. Bạn có thể khuyến khích họ học cách suy nghĩ tích cực hơn bằng việc trở thành hình mẫu về sự lạc quan thông qua tương tác của bạn.^{[17]XNguồn tin đáng tin cậyMayo ClinicĐi tới nguồn}
- Chẳng hạn, người bạn với cách nhìn cuộc sống bi quan nói, "Tớ không cần phải đến buổi phỏng phấn vì tớ cá rằng mình chẳng bao giờ được nhận." Một người không chấp nhận sự thật sẽ đáp rằng, "Cậu chắc chắn sẽ được nhận! Cậu chính là người giỏi nhất!" Tuy điều này nghe có vẻ tích cực, nhưng lại không hề có ích vì rõ ràng nó thiếu tính thực tế và không giải đáp được nỗi lo âu thật sự của họ.
- Chính vì vậy, lạc quan phải đi đôi với thực tế: "Có thể là cậu không phải người giỏi nhất trong số các ứng viên... nhưng cậu sẽ không thể biết khả năng của mình tới đâu nếu không dám thử. Cậu có khá nhiều phẩm chất phù hợp với yêu cầu. Tại sao lại do dự chứ?"
2
Tìm những dấu hiệu của sự trầm cảm. Trầm cảm là một trạng thái rối loạn tâm lý thể hiện qua những triệu chứng như cảm thấy tuyệt vọng, khó hài lòng và ngày càng mệt mỏi. Trầm cảm là nguồn gốc của nhiều sự tiêu cực; hiểu được điều này, bạn sẽ thông cảm hơn cho người bạn đang trở nên suy sụp. Có rất nhiều nhân tố khác nhau gây trầm cảm nằm ngoài khả năng kiểm soát của chúng ta như yếu tố di truyền, hoàn cảnh gia đình và tác động từ bạn bè đồng trang lứa. Người cảm thấy trầm cảm thường gặp khó khăn trong việc tập trung năng lượng để làm bất cứ điều gì. Bởi vì phải chịu đựng cảm giác mệt mỏi và tâm trạng “sa sút” nên họ lúc nào cũng cảm thấy không được vui và tiêu cực.^{[18]XNguồn tin đáng tin cậyMayo ClinicĐi tới nguồn}
- Những người mắc chứng trầm cảm nghiêm trọng không thể "dứt ra" khỏi cảm giác tồi tệ. Tuy nhiên, trầm cảm có thể điều trị được bằng liệu pháp tâm lý và thuốc men.
- Những dấu hiệu khác của chứng trầm cảm bao gồm: thường xuyên cảm thấy buồn bã hay đau khổ; tức giận bộc phát; mất đi sự hứng thú từ những sở thích trước đây; cân nặng, sự thèm ăn cùng với giấc ngủ có chiều hướng thay đổi; cảm thấy tội lỗi hoặc không xứng đáng; hay nghĩ đến chuyện làm tổn hại bản thân, muốn tìm đến cái chết.^{[19]XNguồn tin đáng tin cậyMayo ClinicĐi tới nguồn}
3
Nói chuyện với người bạn ấy về chứng trầm cảm. Hội chứng này là một yếu tố nghiêm trọng có thể khiến người đó gặp khó khăn trong việc kiểm soát cảm xúc và sống vui vẻ, lành mạnh. Bạn không thể "chữa được" chứng trầm cảm của người bạn ấy, nhưng nếu bạn nhận ra những dấu hiệu và cảm thấy lo thì nên nói chuyện với cậu ấy để thể hiện sự quan tâm và động viên họ tìm những giải pháp.^{[20]XNguồn tin đáng tin cậyHelpGuideĐi tới nguồn}
- Luôn sử dụng mệnh đề "Tôi", chẳng hạn như "Gần đây cậu cứ ở lì trong nhà. Tớ thấy hơi lo. Cậu có tâm sự à?"
- Đặt ra những câu hỏi. Đừng cho rằng bạn biết điều gì đang diễn ra. Thay vào đó, hãy hỏi họ những câu như "Bạn có như thế này bao giờ chưa? Chuyện gì đã xảy ra khiến bạn trở nên như vậy?"
- Sẵn sàng giúp đỡ. Cho cô ấy biết rằng bạn luôn quan tâm và sẵn lòng giúp đỡ cô ấy. Thông thường, những người mắc chứng trầm cảm cho rằng bản thân rất vô dụng. Nói với cô ấy rằng bạn quan tâm và ở đây là vì cô ấy, "Minh rất trân trọng tình bạn này. Cho dù lúc này bạn không muốn nói chuyện nhưng mình luôn ở đây, bạn có thể tâm sự bất cứ khi nào bạn muốn!"
- Người trầm cảm thường phản ứng một cách nóng nảy hay kích động trước nỗ lực giúp đỡ của người khác. Vì thế bạn đừng vội tự ái, cũng đừng cố gắng tác động mạnh mẽ đến vấn đề đang tranh cãi.^{[21]XNguồn tin đáng tin cậyHelpGuideĐi tới nguồn}
4
Quan sát những dấu hiệu của hội chứng lo âu. Lo âu có thể khiến người ta suy sụp hay dễ bị kích động. Những người này sẽ cảm thấy bất lực trong chính cuộc sống của họ, hoảng sợ trước những thứ dường như bình thường với người khác. Hầu hết thời gian họ dùng để lo lắng về nỗi sợ rằng mình có vấn đề trong suy nghĩ hay khả năng tập trung vào bất cứ điều gì.^{[22]XNguồn nghiên cứu}^{[23]XNguồn tin đáng tin cậyMayo ClinicĐi tới nguồn} Người thường xuyên chịu đựng sự lo lắng có thể trở nên gắt gỏng và hay đột ngột công kích người khác hơn so với người bình thường, tạo ra càng nhiều năng lượng tiêu cực hơn trong cuộc sống của họ.
- Nếu người bạn ấy tỏ ra lo lắng về mọi thứ và thường xuyên "mất kiểm soát" trong cuộc sống của mình thì có thể là cô ấy đang gặp những vấn đề về hội chứng lo âu.
- Cũng như trầm cảm, lo âu là một sự rối loạn tâm lý nghiêm trọng, nhưng có thể điều trị được. Bạn không thể "thay đổi" chứng lo âu của người bạn ấy, nhưng có thể cho cậu ấy thấy rằng bạn quan tâm và muốn giúp đỡ.
5
Động viên cậu ấy tìm đến những giải pháp điều trị chứng lo âu. Những người mang nặng cảm giác lo lắng thường nghĩ rằng mình không đủ khả năng để kiểm soát điều gì đó, và họ lại càng lo lắng hơn. Họ cho rằng nhờ đến trị liệu là dấu hiệu của sự yếu đuối, rằng họ đang "suy sụp." Nhắc nhở anh ấy bằng cách động viên rằng tìm kiếm những giải pháp điều trị chỉ là một dấu hiệu cho thấy anh ấy cũng mạnh mẽ và biết quan tâm bản thân.^{[24]XNguồn nghiên cứu}
- Dùng mệnh đề "Tôi" khi nói chuyện với người bạn ấy về nỗi lo âu của họ. Đừng khiến cô ấy cảm thấy mình tệ hại bằng những câu như "Bạn nên cải thiện tình trạng này đi." Thay vào đó, hãy trấn an và nói những điều tử tế, đại loại như "Mình thấy dạo này cậu có vẻ lo lắng và căng thẳng. Cậu có sao không?"
6
Thấu hiểu nỗi bất an và lòng tự trọng của họ. Hầu như những người cảm thấy bất an hay khó thích nghi về tâm lý sẽ phải trải qua một thời gian khó khăn mới có thể trở nên lạc quan và phản ứng tốt với những sự kiện tích cực.^{[25]XNguồn nghiên cứu} Cũng giống như một kiểu bản năng phòng vệ, họ luôn nghi ngờ mình sẽ bị khước từ hay bị tổn thương nhiều hơn. Trái với những quan điểm lệch lạc, thấu hiểu nguyên nhân sâu xa của điều đó sẽ giúp bạn đối phó hiệu quả hơn là chống lại bản năng của họ. Bạn có thể giúp người bạn ấy xây dựng lòng tự tôn theo những cách sau đây:^{[26]XNguồn nghiên cứu}
- Cho cô ấy những phản hồi tích cực. Mất khá lâu để người ta vượt qua được bản năng tự vệ. Bất kỳ lúc nào bạn thấy một sự tiến bộ dù nhỏ, hãy vui mừng nói cho người bạn ấy biết về điều đó. Chẳng hạn như, "Bọn tớ rất vui vì hôm nay cậu chịu đi shopping cùng! Đi với cậu tớ an tâm lắm vì mắt thẩm mỹ của cậu không chê vào đâu được."
- Động viên người bạn ấy. Vượt qua tiêu cực là một việc rất khó khăn, cô ấy vẫn có thể tái phát trở lại. Hãy cứ khuyến khích cô ấy thử nhiều phương pháp mới.
- Lắng nghe. Nhiều người có thể cảm thấy tự ái vì người khác không lắng nghe hay quan tâm đến họ. Dành thời gian lắng nghe người bạn ấy, thấu hiểu những băn khoăn của cậu ta và chia sẻ những ý tưởng của bạn. Điều này sẽ giúp anh ấy/cô ấy vững tin hơn trong cuộc sống vì biết rằng có người xem trọng mình.
7
Nhận ra rằng tiêu cực chỉ là một phần trong tiềm thức.^{[27]XNguồn nghiên cứu} Chúng ta có xu hướng nghĩ về hành vi tiêu cực như một lựa chọn, tuy nhiên điều này phức tạp hơn bạn nghĩ. Sự tiêu cực, cho dù bắt nguồn từ chứng trầm cảm, bi quan, lo lắng, bất an hay bất cứ điều gì khác thì cũng là điều mà không ai có thể kiểm soát hoàn toàn. Chúng ta có thể làm nhiều việc để giảm thiểu tiêu cực trong cuộc sống, trừ việc phán xét sự tiêu cực của người khác vì đôi khi nó sẽ khiến mọi thứ trở nên tồi tệ hơn.
- Nên nhớ rằng bạn không thể "sửa chữa" vấn đề của họ. Tuy nhiên, bạn ở đây là để giúp đỡ. Chỉ cần bạn đừng quên chăm sóc cho bản thân mình.
Quảng cáo

Lời khuyên

Gợi ý họ nên đến gặp bác sỹ tâm lý nếu bạn nghĩ người bạn đó có vấn đề về cảm xúc.

Cảnh báo

Đừng nói xấu sau lưng người bạn ấy. Đó là hành vi thiếu tử tế và vô nghĩa.
Nếu bạn của bạn nhắc đến việc tự làm hại bản thân hoặc tự sát, hãy gọi cho dịch vụ cấp cứu. Nếu ở Mỹ, bạn hãy khuyên họ gọi đến đường dây nóng quốc gia về phòng chống tự sát, số 1-800-273-8255.