Cách để Điều trị dây thần kinh bị chèn ép ở cổ

Thuật ngữ "dây thần kinh bị chèn ép" thường được dùng để mô tả cơn đau nhói, dữ dội ở cổ hoặc các phần khác của cột sống. Tuy nhiên, trên thực tế, dây thần kinh cột sống hiếm khi bị chèn ép về mặt vật lý. Thay vào đó, chúng chủ yếu bị kích thích về mặt hóa học, va đập hoặc hơi giãn ra trong cơ thể, thường gây ra cơn đau được mô tả là bỏng rát, tê tái, ngứa ran và/hoặc nhức nhối.^{[1]XNguồn tin đáng tin cậyMayo ClinicĐi tới nguồn} Hầu hết các trường hợp dây thần kinh bị chèn ép thường là do bề mặt khớp đốt sống bị ép, kích ứng hoặc viêm, là bệnh gây đau dữ dội và khiến việc di chuyển bị hạn chế nhiều, nhưng thường không được xem là bệnh nghiêm trọng. Có nhiều phương pháp có thể giúp loại bỏ tình trạng dây thần kinh bị chèn ép ở cổ, bao gồm một số kỹ thuật chăm sóc tại nhà và phương pháp điều trị từ chuyên gia chăm sóc sức khỏe.

Phần 1

Phần 1 của 3:

Điều trị dây thần kinh bị chèn ép ở cổ tại nhà

Tải về bản PDF

1
Chờ đợi và kiên nhẫn. Dây thần kinh bị chèn ép ở cột sống cổ (thường gọi là cứng cổ) thường xuất hiện đột ngột và do cử động cổ bất thường hoặc chấn thương (ví dụ như bị thương do giật cổ).^{[2]XNguồn nghiên cứu} Nếu là do cử động cổ bất thường, cơn đau ở cổ thường tự biến mất nhanh chóng mà không cần điều trị). Nếu vậy, kiên nhẫn chờ vài tiếng đến vài ngày là tốt nhất.
- Nguy cơ chấn thương cổ cao hơn nếu cơ bị căng và lạnh tê nên bạn không nên cử động cổ quá mạnh cho đến khi cơ ấm lên nhờ tuần hoàn máu bình thường hoặc bằng cách quấn khăn choàng (hoặc mặc áo cổ lọ) nếu nhiệt độ môi trường mát mẻ.
- Tiếp tục cử động cổ bình thường trong khi bị đau có thể chữa tình trạng dây thần kinh bị chèn ép một cách tự nhiên.
2
Điều chỉnh thói quen làm việc hoặc tập luyện. Nếu vấn đề ở cổ là do điều kiện làm việc thì bạn nên trao đổi với cấp trên về việc chuyển sang một hoạt động khác hoặc điều chỉnh điều kiện làm việc để cổ không bị chèn ép. Các công việc cổ cồn xanh như hàn và xây dựng có tỉ lệ bị đau cổ tương đối cao, nhưng người làm việc văn phòng cũng có thể bị nếu cổ bị vẹo hoặc uốn cong liên tục. Nếu cơn đau cổ là do tập thể dục, có thể là bạn đã tập quá mạnh hoặc tư thế không đúng. Lúc này, bạn nên tham khảo ý kiến huấn luyện viên cá nhân.
- Việc tránh hoạt động hoàn toàn (ví dụ nằm nghỉ) không được khuyến nghị trong trường hợp đau cổ vì cơ và khớp cần cử động và đón nhận nguồn máu lớn để lành lại.^{[3]XNguồn nghiên cứu}
- Duy trì tư thế cơ thể tốt ở nơi làm việc và ở nhà. Đảm bảo màn hình máy tính ngang tầm mắt để giúp cổ không bị căng hoặc bong gân.
- Đánh giá điều kiện ngủ nghỉ. Gối quá dày có thể gây ra các vấn đề ở cổ. Tránh nằm úp khi ngủ vì đầu và cổ sẽ bị vẹo nghiêm trọng hơn.
3
Uống thuốc không kê đơn. Thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) như Ibuprofen, Naproxen hoặc Aspirin có thể là giải pháp tạm thời giúp đối phó với cơn đau hoặc viêm ở cổ.^{[4]XNguồn tin đáng tin cậyMayo ClinicĐi tới nguồn} Nên nhớ các thuốc này có thể hại dạ dày, thận và gan. Vì vậy, bạn không nên dùng thuốc quá 2 tuần liên tục. Tuyệt đối không uống nhiều hơn liều được khuyến nghị.
- Liều dùng cho người lớn thường là 200-400 mg mỗi 4-6 tiếng và dùng qua đường uống.
- Hoặc bạn có thể uống các thuốc giảm đau không kê đơn như Acetaminophen (Tylenol) hoặc thuốc giãn cơ như Cyclobenzaprine để giảm cơn đau cổ. Tuy nhiên, tuyệt đối không uống cùng với thuốc NSAID.
- Cẩn thận không uống thuốc khi bụng đói vì thuốc có thể kích ứng niêm mạc dạ dày và tăng nguy cơ loét.
4
Chườm lạnh. Chườm đá viên là phương pháp điều trị hiệu quả cho hầu hết mọi chấn thương nhỏ ở cơ xương, bao gồm đau cổ.^{[5]XNguồn tin đáng tin cậyUniversity of Rochester Medical CenterĐi tới nguồn} Nên chườm lạnh lên phần đau nhất ở cổ để giảm sưng và đau. Chườm đá 20 phút mỗi 2-3 tiếng trong vài ngày rồi giảm tần suất khi cơn đau và viêm thuyên giảm.
- Chườm đá viên lên cổ cùng với đai quấn đàn hồi có thể giúp kiểm soát tình trạng viêm.
- Luôn quấn đá viên hoặc túi gel đông lạnh trong khăn mỏng để ngăn bỏng lạnh trên da.
5
Cân nhắc tắm bồn với muối Epsom. Ngâm phần lưng trên và cổ trong bồn tắm với muối Epsom có thể giúp giảm đáng kể cơn đau và sưng, đặc biệt nếu bạn bị đau do căng cơ.^{[6]XNguồn nghiên cứu} Magiê trong muối giúp giãn cơ. Không tắm bồn nước quá nóng (để tránh bỏng) và không ngâm mình quá 30 phút vì nước muối sẽ hút nước ra khỏi cơ thể và có thể gây mất nước.
- Nếu cổ chủ yếu bị sưng, bạn nên chườm lạnh sau khi tắm bồn nước muối ấm cho đến khi cổ cảm thấy tê (khoảng 15 phút).
6
Thử nhẹ nhãng giãn cổ. Giãn cổ có thể giúp điều trị vấn đề ở cổ (giảm áp lực lên dây thần kinh hoặc giảm lực ép lên bề mặt khớp đốt sống), đặc biệt là nếu vấn đề được phát hiện sớm.^{[7]XNguồn tin đáng tin cậyArthritis FoundationĐi tới nguồn} Cử động chậm, đều và hít thở sâu trong khi giãn cổ. Nói chung, nên giữ tư thế giãn cổ 30 giây rồi lặp lại 3-5 lần mỗi ngày.
- Đứng thẳng và nhìn về phía trước, đồng thời từ từ nghiêng cổ qua một bên sao cho tai gần với vai hết mức có thể. Sau vài giây nghỉ ngơi thì chuyển sang giãn bên kia.
- Nên giãn cổ ngay sau khi tắm nước ấm hoặc chườm nhiệt ẩm vì lúc này cơ cổ mềm dẻo hơn.
Quảng cáo

Phần 2

Phần 2 của 3:

Tìm sự trợ giúp y tế

Tải về bản PDF

1
Đến gặp chuyên gia y tế. Có thể bạn cần đến gặp chuyên gia y tế như bác sĩ chỉnh hình, bác sĩ thần kinh hoặc bác sĩ chuyên khoa thấp khớp để được sàng lọc các nguyên nhân nghiêm trọng nhất gây đau cổ, ví dụ như thoát vị đĩa đệm, viêm nhiễm (viêm tủy xương), loãng xương, nứt cột sống, viêm khớp dạng thấp hoặc ung thư. ^{[8]XNguồn tin đáng tin cậyMayo ClinicĐi tới nguồn} Các vấn đề này không phải là nguyên nhân phổ biến gây đau cổ nhưng nếu việc chăm sóc tại nhà và liệu pháp truyền thống không hiệu quả thì cần kiểm tra các vấn đề nghiêm trọng hơn.
- Chụp X quang, chụp quét xương, MRI, chụp CT và đo tốc độ dẫn truyền thần kinh là các phương pháp mà chuyên gia có thể dùng để chẩn đoán đau cổ.^{[9]XNguồn tin đáng tin cậyMayo ClinicĐi tới nguồn}
- Bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu để sàng lọc viêm khớp dạng thấp hoặc bệnh viêm nhiễm cột sống như viêm màng não.
Kéo cột sống là kỹ thuật mở rộng khoảng trống giữa các đốt sống. Kéo cột sống có thể ở nhiều hình thức, ví dụ nhà trị liệu sẽ dùng tay để kéo cổ cho bạn hoặc dùng bàn kéo. Ngoài ra còn có các thiết bị kéo cột sống tự chế. Luôn nhớ kéo cổ từ từ. Nếu cảm thấy đau hoặc tê lan tỏa đến cánh tay thì bạn nên ngừng lại ngay và đến bác sĩ khám. Trước khi dùng thiết bị kéo cổ tại nhà, tốt nhất nên tham khảo ý kiến tư vấn của bác sĩ, bác sĩ trị liệu nắn khớp xương hoặc nhà vật lý trị liệu để được giúp chọn ra cách tốt nhất.
3
Cân nhắc tiêm bề mặt khớp đốt sống. Đau cổ có thể là do viêm khớp mãn tính. Tiêm bề mặt khớp đốt sống được thực hiện dựa vào kim dẫn đường soi huỳnh quang (X quang) theo thời gian thực đi xuyên qua cơ cổ và vào đến khớp cột sống bị viêm hoặc kích ứng, sau đó tiêm hỗn hợp gây tê và corticosteroid giúp nhanh chóng giảm đau, viêm tại chỗ. Tiêm khớp nhỏ có thể mất 20-30 phút và kết quả có thể kéo dài vài tuần đến vài tháng.^{[10]XNguồn nghiên cứu}
- Chỉ nên tiêm bề mặt khớp đốt sống 3 lần trong vòng 6 tháng.
- Tiêm bề mặt khớp đốt sống thường giúp giảm đau bắt đầu từ ngày thứ hai hoặc thứ ba sau điều trị. Trước đó thì cơn đau cổ có thể trở nặng một chút.
- Biến chứng tiềm ẩn khi tiêm bề mặt khớp đốt sống bao gồm nhiễm trùng, xuất huyết, teo cơ tại chỗ và kích ứng/tổn thương dây thần kinh.
4
Cân nhắc phẫu thuật. Phẫu thuật chữa đau cổ là giải pháp cuối cùng và chỉ nên xem xét sau khi các liệu pháp truyền thống khác không hiệu quả hoặc nguyên nhân cần được xử lý bằng phẫu thuật không xâm lấn. Lý do cần phẫu thuật cổ có thể là để khôi phục hoặc ổn định tình trạng nứt cột sống (do chấn thương hoặc loãng xương), để loại bỏ khối u hoặc phục hồi thoát vị đĩa đệm.^{[11]XNguồn tin đáng tin cậyMayo ClinicĐi tới nguồn} Nếu vấn đề ảnh hưởng đến dây thần kinh ở cổ, bạn sẽ thấy đau nhức nhối, tê và/hoặc yếu cơ, cánh tay và/hoặc bàn tay yếu đi.
- Phẫu thuật cột sống có thể bao gồm việc dùng thanh kim loại, ghim hoặc các thiết bị khác để hỗ trợ cấu trúc.
- Phục hồi thoát bị đĩa đệm thường bao gồm việc nối hai hoặc nhiều xương (đốt sống) với nhau, thường làm giảm phạm vi cử động.
- Biến chứng tiềm ẩn khi phẫu thuật lưng bao gồm nhiễm trùng tại chỗ, phản ứng dị ứng với thuốc gây tê, tổn thương dây thần kinh, tê liệt và sưng/đau mãn tính.
Quảng cáo

Phần 3

Phần 3 của 3:

Dùng liệu pháp thay thế

Tải về bản PDF

1
Mát-xa cổ. Căng cơ xảy ra khi các sợi cơ riêng biệt bị kéo vượt quá giới hạn căng và sau đó bị rách, dẫn đến đau, viêm và cơ chế phòng vệ ở một mức độ nào đó (co thắt cơ để cố ngăn tổn thương thêm). Vì vậy, "dây thần kinh bị chèn ép" thực tế có thể là cơ cổ bị căng. Mát-xa mô sâu rất hữu ích trong trường hợp căng cơ mức độ nhẹ hoặc vừa vì nó giúp giảm co thắt cơ, chống viêm và tạo sự thư giãn.^{[12]XNguồn nghiên cứu} Bắt đầu mát-xa 30 phút, tập trung vào phần cổ và lưng trên. Cho phép chuyên gia trị liệu mát-xa sâu đến mức bạn có thể chịu được mà không co rúm người lại.
- Luôn uống nhiều nước ngay sau khi mát-xa để đào thải sản phẩm phụ do viêm, axit lactic và độc tố ra khỏi cơ thể. Không uống nước có thể gây đau đầu hoặc buồn nôn nhẹ.
- Để thay thế cho mát-xa chuyên nghiệp, bạn có thể lăn quả bóng quần vợt hoặc thiết bị rung trên cơ cổ hoặc tốt hơn là nhờ người khác lăn giúp. Lăn quả bóng từ từ quanh vùng cổ đau trong 10-15 phút, vài lần mỗi ngày cho đến khi cơn đau thuyên giảm.
2
Đến chuyên gia nắn khớp xương hoặc chuyên gia chỉnh hình để khám. Chuyên gia chỉnh chỉnh và chuyên gia nắn khớp xương là các chuyên gia về cột sống, chuyên về việc thiết lập chuyển động và chức năng bình thường cho các khớp cột sống nhỏ kết nối đốt sống, gọi là khớp nhỏ. Điều chỉnh khớp bằng tay có thể dùng để giảm lực ép hoặc đặt lại vị trí của các khớp nhỏ ở cổ hơi bị lệch - nguyên nhân gây viêm và đau nhói, đặc biệt là khi cử động. Kéo cổ cũng có thể giúp giảm đau.
- Mặc dù đôi khi một lần chỉnh cột sống có thể giúp điều trị hoàn toàn tình trạng dây thần kinh bị chèn ép nhưng thường sẽ phải điều trị 3-5 lần mới thấy kết quả đáng kể.
- Chuyên gia nắn xương và chuyên gia chỉnh hình cũng dùng nhiều liệu pháp khác nhau chuyên để điều trị căng cơ, có thể thích hợp hơn đối với mô cổ.
3
Điều trị vật lý trị liệu. Nếu vấn đề ở cổ thường xuyên tái phát (mãn tính) và có nguyên nhân do yếu cơ, tư thế xấu hoặc các vấn đề do thoái hóa như loãng xương thì bạn cần cân nhắc một số hình thức phục hồi chức năng. Nhà vật lý trị liệu có thể hướng dẫn các động tác cụ thể và phù hợp với bạn, cùng với các bài tập tăng cường sức mạnh vùng cổ.^{[13]XNguồn nghiên cứu} Liệu trình vật lý trị liệu thường là 2-3 lần mỗi tuần trong vòng 4-6 tuần để có thể tác động tích cực đến vấn đề cột sống mãn tính.
- Nếu cần, nhà vật lý trị liệu có thể điều trị đau cơ cổ bằng phương pháp trị liệu bằng điện, ví dụ như siêu âm điều trị hoặc kích thích cơ bằng điện.
- Các bài tập tốt cho cổ gồm có bơi lội, một số tư thế yoga và tập với tạ. Tuy nhiên, cần đảm bảo chấn thương đã hồi phục.
4
Cân nhắc châm cứu. Châm cứu là quy trình đưa các cây kim rất mỏng vào các huyệt năng lượng cụ thể trong da/cơ để giảm đau và viêm. Châm cứu để điều trị đau cổ có thể hiệu quả, đặc biệt là nếu được tiến hành khi triệu chứng đầu tiên xuất hiện.^{[14]XNguồn nghiên cứu} Dựa trên các nguyên tắc của y học cổ truyền Trung Hoa, châm cứu hoạt động bằng cách giải phóng nhiều hoạt chất, bao gồm endorphin và serotonin để giảm đau.
- Châm cứu còn giúp kích thích dòng chảy năng lượng.
- Châm cứu được tiến hành bởi nhiều chuyên gia chăm sóc sức khỏe, bao gồm bác sĩ, chuyên gia chỉnh hình, chuyên gia thiên nhiên liệu pháp, nhà vật lý trị liệu và chuyên gia mát-xa.
Quảng cáo

Lời khuyên

Tránh đọc sách trên giường khi chèn nhiều gối dưới đầu vì làm vậy sẽ khiến cổ giãn quá mức.
Tránh đeo túi dồn trọng lượng không đều lên vai, ví dụ như túi hoặc ví một dây đeo chéo vì chúng gây căng cổ. Thay vào đó, nên dùng túi có bánh xe lăn hoặc balô đeo sau truyền thống với phần dây đeo có miếng đệm.
Bỏ thuốc lá vì hút thuốc làm giảm tuần hoàn máu, dẫn đến thiếu oxy và các dưỡng chất đến cơ xương sống và các mô khác.