Gitar Nasıl Çalınır?

Gitar ile death metalden klasik müziğe, aklına esen her şeyi çalabilirsin. Birkaç temel noktayı kavradın mı, gitar çalmayı öğrenmek birçok diğer çalgıya göre daha kolaydır. Sen de kendi kendine gitar çalmayı öğrenmeye başlayabilirsin.

Yöntem 1

Yöntem 1 / 3:

Temelleri Öğrenmek

Makaleyi İndir

1
Gitarın parçalarını öğren. İster elektrikli gitar çal isterse akustik, çalgı temelde tahtadan ve metalden oluşur. Bakır sarımlı teller titreşerek sesi üretir. Ahşap gövde ise tınlayarak, gitarla özdeşleştirdiğimiz sıcak tonları meydana getirir.
- Teller, gitarın gövdesine sabitlendikleri köprü ile, telleri gevşetip sıkılaştıran akort burgularının bulunduğu kafa arasında uzanır. Akustik gitarda teller köprüye sökülebilir pinler ile tutturulurken, elektrikli gitarda teller genelde bir delikten geçirilir.
- Gitarın sapı uzun bir tahta parçasıdır. Bunun bir yanı düzdür (buna klavye denir) diğer yanıysa kavislidir. Klavyenin üstüne farklı notaları gösteren metal perde demirleri çakılıdır.
- Akustik gitarın gövdesinde sesin yankılanması için bir ses deliği bulunur. Elektrikli gitardaysa sesi amplifikatöre gönderecek üç adede kadar manyetik alıcı yer alır.
2
Gitarı doğru tut. Gitarı Hendrix gibi ağlatmadan önce doğru tutmayı öğrenmelisin. Eğer sağ elini kullanıyorsan gitarı, tellere ses deliğiyle köprünün kabaca ortasından sağ elle vurarak ve sol elinle telleri saptaki perdelere bastırarak çalacaksın.
- Gitar çalmak için, tabureye ya da arkası dik bir sandalyeye otur. Gitarı kucağına aldığında en ince telin yere, en kalın telinse yukarıya bakması gerekli. Gitarın arkası senin göğsüne ve karnına yaslanmalı; gövdesi ise tellere hangi elinle vuruyorsan o taraftaki bacağının üstünde durmalı.
- Gitarı büyük oranda vücudunla bacağın arasına sıkıştırarak tutman gerekiyor. Sol elinle de sapı dengelemeli ve telleri perdelere bastırmalısın. Başparmağınla işaret parmağını V harfi oluşturacak biçimde aç, gitarın sapını buraya daya. Elini, sapı tutman gerekmeden sap boyunca kolayca aşağı ve yukarı kaydırabilmelisin.
- Gitarı düzgün tutsan bile alışana kadar biraz rahatsızlık çekebilirsin. Omzun, boynun, kolların, ellerin ağrıyabilir ama sakın pes etme. Eninde sonunda alışacaksın.
3
Gitarı akort et. Akortsuz gitar çalmak işkence gibidir ve yeni başlıyorsan kötü alışkanlıklara yol açabilir. Gitarı sık sık akort etmen hangi tel ve perde kombinasyonunun hangi notalara karşılık geldiğini öğrenmene de yardımcı olacaktır.
- Tellerin adını öğren. Teller en pesten en tize (en kalından en inceye) E (mi), A (la), D (re), G (sol), B (si) ve E (mi) adını taşır. Bunlar perdelere basmadan tellere vurduğunda çıkan notaların adlarıdır. Bu sırayı akılda kalıcı bir kısaltmaya dönüştür. Örneğin: “Evden Atladım Denize, Gittim Baktım Ege’ye.”
- Elektronik akort cihazları hem çok duyarlı hem de kullanması kolay. Akort cihazını gitara yaklaştırıp ince E (mi) telini çal. Akort cihazı gitarın akordunun “tiz“ (olması gerekenden gergin) ya da “pes“ (olması gerekenden gevşek) olup olmadığını söyleyecektir. Her bir notayı çal ve burguyu sıkarak notayı tizleştir ya da gevşeterek pesleştir. Akort sırasında odanın sessiz olması gerek çünkü akort cihazının mikrofonu başka sesleri de alabilir.
- Akort cihazı satın alamıyorsan gitarını piyanodaki aynı notalara karşılık gelecek biçimde de akort edebilirsin.
4
Perdelere basmayı dene. Perde demirleri, notalara karşılık gelen ve tellere dik duran ince metal şeritlerdir. Nota çalmak için parmağını perde demirlerinin üstüne değil arasına bas. Üçüncü perdeden çalmak, parmağını ikinci ve üçüncü perde arasındaki boşlukta tele bastırmak demektir. Eğer cızlama duyarsan parmağını daha aşağıdaki perdeden uzaklaştırıp daha yukarıdaki perdeye yaklaştır. Teli sıkıca bastır ki sadece parmağınla tele vuran elin arasındaki kısım titreşsin ve basma işlemini parmağının ucu üstlensin.
- Bir perdeden diğerine geçtiğinde, elini gitarın gövdesine yaklaştırıyorsan nota yarım ses tizleşir, kafaya doğru yaklaştırıyorsan yarım ses pesleşir. Elini klavyede hareket ettirme alıştırması yap; perdelere bas ve nota çalmak için ne kadar basınç uygulaman gerektiğini öğren.
5
Penayı tut. Pena, notaları tek tek ya da akor biçiminde çalmak için kullanılan, damla biçiminde, küçük bir plastik parçasıdır. Penalar ucuzdur ve tüm müzik mağazalarında bulunur. Gitar çalmayı öğrenirken pena şart olmasa da genelde böyle başlanır.
- Penayı tutacak elini yumruk yap, başparmağını kıvırdığın parmaklarının üstüne kapat. Penayı başparmağınla işaret parmağının arasında, yumruğuna tam dikey duracak biçimde tut. Penanın sivri ucunun sadece birkaç santimlik kısmı dışarı elinden dışarı taşmalı.
Reklam

Yöntem 2

Yöntem 2 / 3:

Akor Çalmak

Makaleyi İndir

1
Birinci pozisyon akorlarını öğren. En az üç notadan oluşan armonik gruplara akor denir. Gitara yeni başlayanlar için iki tür akor vardır. Birinci pozisyon akorları ve bare akorları. Birinci pozisyon akorları gitarın ilk üç perdesinde, bastığın notalarla açık tellerin bir bileşimini kullanarak çalınabilir.
- En yaygın majör akorlar C (do) Majör, A (la) Majör, G (sol) Majör, E (mi) Majör ve D (re) Majör’dür.
- Akor şekillerini öğrendikten sonra, bunlar arasında mümkün olduğunca hızlı geçiş alıştırması yap. Çalmak istediğin akorlarla gelişigüzel düzenlemeler hazırla ve her akoru bir kez çalarak bunların arasında geçiş yap.
- Doğru notaları çalmalısın. Örneğin A (la) Majör akorunda kalın E (mi) teli çalınmaz. Çalınmayan notalar tablatürde “X” ile gösterilir. Uzun vadede başarılı olmak için daha şimdiden iyi alışkanlıklar edinmelisin.
2
Akorların parmak yerleşimlerini öğren. Parmak yerleşimleri şöyledir (önce majörler sonra minörler):
- C (do) akoru: Yüzük parmağını beşinci telin üçüncü perdesine koy. Orta parmağını dördüncü telin ikinci perdesine, işaret parmağını da ikinci telin birinci perdesine yerleştir. Altıncı tel dışında tüm telleri aynı anda çal. Sonra geri dön ve akoru bozmadan tüm telleri teker teker çal. Her bir telin sesi düzgün çıkmalı.
- A (la) Majör: İşaret, orta ve yüzük parmaklarını gitarın ikinci, üçüncü ve dördüncü tellerinin ikinci perdesine yerleştir. Kısacası, parmakların bu üç tel üstünde bir çizgi oluşturmalı. En üstteki dışında tüm telleri çal.
- G (sol) akoru: Orta parmağını altıncı telin üçüncü perdesine koy. İşaret parmağınla beşinci telin ikinci perdesine, yüzük parmağınla da birinci telin üçüncü perdesine bas. Her telin sesinin düzgün çıkmasını sağla.
- E (mi) Majör: Bu en kolay akorlardan biri. Orta ve yüzük parmaklarını dördüncü ve beşinci tellerin ikinci perdesine bas. İşaret parmağın üçüncü telin birinci perdesinde olmalı.
- D (re) Majör: İşaret parmağını üçüncü telin ikinci perdesine yerleştir. Orta parmağını birinci telin ikinci perdesine koy. Yüzük parmağın da ikinci telin üçüncü perdesinde olmalı. Sadece en alttaki dört teli çalacaksın.
- E (mi) minör: Bu akor tıpkı E (mi) majöre benziyor. Tek farkı işaret parmağını kullanmaman. Orta ve yüzük parmaklarını en kalın ikinci ve üçüncü tellerin ikinci perdesine koy.
- A (la) minör: Orta ve işaret parmaklarını en kalın ikinci ve dördüncü tellerin üçüncü perdelerine, işaret parmağını da en ince ikinci telin birinci perdesine koy. Bu aslında E (mi) majör ile tamamen aynı şekil. Yalnızca bir tel daha aşağıda. Yine en üst teli görmezden gel.
- D (re) minör: Bu da D (re) majöre çok benziyor. Orta parmağını en ince üçüncü telin ikinci perdesine koy. İşaret parmağını en ince telin birinci perdesine, yüzük parmağını da en ince ikinci telin üçüncü perdesine bastır. Sadece en alttaki dört teli kullan.
3
Akordaki her telden temiz ses çıkarmaya çalış. Tüm parmaklarını klavyeye koyduktan sonra, akoru oluşturan tüm telleri teker teker çal. Tınlaması gereken tellerin sesinin boğuk ya da bozuk gelmemesi gerekiyor.
- Eğer notalar düzgün tınlamıyorsa büyük olasılıkla parmağını yeterince kuvvetli bastırmıyorsundur ya da parmağının bazı kısımları tele değip temiz tınlamasını önlüyordur. Acaba boştaki parmaklarından tele değen var mı?
- Perdelere basan parmaklarının, klavyenin üstünde camdan bir küre ya da her parmağının ekleminde bir misket varmışçasına kıvrılması gerekiyor. Böyle yaparsan açık tellere boğulmadan tınlaması için yeterince boşluk sağlamış olursun.
Akor çalımında tellere farklı kombinasyonlar halinde aşağı ve yukarı vuruşlar yapmak, akoru oluşturan tüm notaları eşit ve ritmik biçimde çalmak gerekir. Akıcı aşağı ve yukarı hareket alıştırması yapmak için bileğini kullan. Akor çalarken en çok bilek kullanıldığından dirseğinin pek oynamaması gerekiyor.
5
Bare akorlarını öğren. Bare akorları ya da taşınabilir akorlar, şarkı çalmaya başlamak için son derece yararlıdır. Bir bare akorunda, notalara basan elinin işaret parmağı tek bir perdede tüm telleri bastırır. Birinci pozisyondaki bare akoru olan F (fa) akorunu çalmak için, işaret parmağınla birinci perdedeki tüm notalara basman, sonra da orta, yüzük ve serçe parmaklarını kullanarak E (mi) akorunu sapta bir perde ileriden çalman gerekir.
- Pençeyi andıran bu parmak pozisyonunu ikinci perdeye kaydırarak F# (fa diyez) akorunu çalabilirsin. Üçüncü perdeye geldiğindeyse G (sol) akoruna dönüşür. Öğrenmesi güç bir parmak şekli olsa da bare akorlarını çalmayı öğrenince herhangi bir rock ya da pop şarkısının akorlarını gayet hızlı biçimde çalmaya başlayabilirsin. Söz gelimi The Ramones grubu, müziğini bare akorlarından başka hiçbir şey kullanmadan çok etkili biçimde icra etmiştir.
Reklam

Yöntem 3

Yöntem 3 / 3:

Devamını Getirmek

Makaleyi İndir

1
Parmaklarının acısına katlan. Bir noktada karamsarlığa kapılacaksın. Akorları istediğin kadar hızlı basamayacaksın, parmaklarının acısından öleceksin ve gitarı kılıfına koyup bir kenara kaldırmak daha kolay görünecek. Çoğu kişinin gitar çalmayı birkaç haftada bırakmasının nedeni parmaklarının acımasıdır. Aylar, yıllar boyu çalınca parmak uçlarında oluşan nasırlar, tellere uzun süre basmanın acısını büyük oranda ortadan kaldırır. Gitar çalmayı öğrenen herkesin ilk başta parmak acısına katlanması gerekir. Acıya katlanmayı öğren ve bu acıyı müzik ve gitarla ilgili sevdiğin şeylerle özdeşleştir.
- Gitar çaldıktan sonra parmaklarına buz uygularsan ya da parmaklarını elma sirkesine sokarsan acısı hafifler.
- Gitar çaldıktan sonra parmaklarını tuvalet ispirtosuna batırarak nasır oluşumunu hızlandırabilirsin. Ama bunu sakın gitar çalmadan önce yapma.
2
Birkaç parça çalmayı öğren. Bir grup akor ya da nota değil de bildiğin bir şarkıyı çalmak çok daha büyük keyif verir. İşin en güzel yanı, tüm müziklerin %90’ının yalnızca 3 ya da 4 akordan oluşması.
- Yavaştan başlayıp ritme alıştıkça hızlan. İlk başta çaldıkların kulağına çok mekanik gelebilir ama akorlar arası geçişlerde ne kadar hızlanırsan sahnelerin altını üstüne getirmeye de o kadar yaklaşırsın.
- Basit şarkılarda ustalaştıkça daha karmaşık olanlara geç. Örneğin Lynyrd Skynyrd grubunun “Sweet Home Alabama” parçası çok basit biçimde, D (re), C (do) ve G (sol) akorlarının tekrarından oluşuyor. Bununla birlikte kayıt kulağa çok daha karmaşık geliyor. Bunun nedeni de solo gitarın çaldığı cümleler.
3
Tab okumayı öğren. Gitaristlerin müzik notalarını göstermek için kullandıkları, tablatür ya da kısaca tab denen bir sistem vardır. Tab kullanırken “portedeki” çizgiler için gitarına baktığını hayal et. Her çizgi gitarın bir teline karşılık geliyor ve her rakam, o teli çalarken hangi perdeye basman gerektiğini gösteriyor. Örneğin Lynyrd Skynyrd’ın “Sweet Home Alabama” parçasını çalmak için açık D (re) telinde iki nota, B (si) telinin üçüncü perdesini, G (sol) telinin ikinci perdesini vb. çalman lazım.
- E|-------------------------------------------------||
- B|-------3---------3----------3--------------------||
- G|---------2---------0--------0---------------2p0--||
- D|-0-0------------------------0--0----0h2p0--------||
- A|------------3-3-------------2---0p2-------0------||
- E|-----------------------3-3--3--------------------||
- Solo tarzı cümleciklerle akorlar arasında geçiş yapmak müziği ilginçleştirir. “Gitar öğrendiğini” değil de gerçekten müzik yaptığını hissedersin. Akor şekillerini doğru öğrenmen ve hızlı bir cümlecik çaldığında ritmi tümüyle kaybetmemen çok önemli.
4
Başkalarından öğren. Gitar öğrenmenin en iyi yolu başkalarını izlemek, dinlemek ve onların tekniklerini taklit etmektir.Gitar öğrenmek için ders alman şart değil ama birlikte gitar çalabileceğin, ipuçlarını ve önerileri paylaşabileceğin arkadaşların büyük faydasını görebilirsin.
- YouTube’daki eğitim videoları yeni başlayanlardan usta gitaristlere kadar herkes için çok yararlı olabilir. Stevie Ray Vaughn’un nasıl solo attığını ya da Jack Johnson’ın en sevdiğin şarkıda parmaklarını nasıl hareket ettirdiğini görmek muhteşem bir öğrenme deneyimi sunabilir.
- Klasik ya da caz gitar çalmak, hatta nota okumayı öğrenmek istiyorsan ders almak iyi bir fikir. Kendi kendine öğrenmek kendi tarzını geliştirmenin iyi bir yolu olsa da bilgili bir akıl hocası olmadan gidebileceğin yer belli.
Reklam

İpuçları

Akor şemalarını bas, sonra gözünün önünden eksik olmayacakları bir yere as. Büyük yararını göreceksin.
Hata yapacağını bil. Bu sana özgü bir şey değil; herkes zaman zaman hata yapar.
Muhtemelen ilk başta telleri düzgün tınlatamayacaksın. Sakın kafana takma. Parmaklarının güçlenmesi biraz zaman alacak. Günde birkaç saat pratik yaparsan birkaç haftaya kalmaz bu işin altından kalkarsın. Egzersize ayırdığın zamanı ne kadar kısarsan öğrenmen de o kadar uzun sürer.
Çalmak istediğin parçaları seç, bu şarkılara ait tablatürleri bul, sonra da çalış. Böylesi gitar çalmayı daha ilginç kılar.
Sert telleri parmakla çalmak canını yakabilir. Öyle olmasın diye pena kullanabilirsin.
Eğer perdelere basmakta zorlanıyorsan daha ince tel kullan. Bunların sesi kalın olanlar kadar iyi değildir ama çalması çok daha kolaydır ve parmak uçlarını daha az acıtır.
Akorların kulağa güzel gelmiyor diye canını sıkma. Sen yeter ki parmaklarını kuvvetlendir ve vazgeçme. İllaki daha iyiye gidecektir.
Eğer bir akor olması gerektiği gibi “tınlamıyorsa” akoru oluşturan notaları teker teker çal. Akoru yanlış çalıyor ya da telleri susturuyor olabilirsin. Notaları böyle çalarak akorun sorunlu kısımlarını hedef alabilirsin. Akoru çalarken yalnızca parmak uçlarını kullan ki tellerin sesi daha parlak çıksın.
Her boş anında egzersiz yap.
Çalarken kendini çok kasma. Sırf müziği hisset ve kendin ol.
Unutma ki gitara başlamak için asla çok erken ya da çok geç değildir. İlk seferinde beceremesen de zevk almayı unutma ve tekrar dene.
Eğer akor şekillerini oluşturmakta çok zorlanıyorsan parmaklarını güçlendirerek, hızlandırarak ve gitarla haşır neşir olarak başlamak en iyisi olabilir.

Reklam

Uyarılar

İlk başta aşırı egzersiz yapmamaya özen göster. Günde bir saat yeter de artar bile. Parmaklarını sakatlama.
Deneyimli bir hocadan ders almadan, yazılı ya da video biçimindeki derslerden medet ummak, sonradan giderilmesi güç, kötü alışkanlıklara yol açabilir. Ders almadan da insan iyi biçimde çalmayı öğrenebilir ama dersler kişisel çalma sorunlarını düzeltmede yararlı olabilir.

Reklam