Vliegen in een heteluchtballon

Liefhebbers van heteluchtballonnen vind je overal ter wereld en bieden soms tegen betaling een tochtje aan of een plek als vrijwilliger in hun grondploeg. Als je de smaak te pakken hebt en zelf aan de touwtjes wilt trekken en het vuur wilt aansteken, heb je training en een diploma nodig voordat je solo kunt vliegen. Leren hoe een ballon werkt geeft je hierbij een voorsprong, en kan je helpen beslissen of deze hobby iets voor jou is.

Deel 1

Deel 1 van 2:

De grondbeginselen begrijpen

Pdf downloaden

1
Begrijp waarom een ballon opstijgt. Heteluchtballonnen zijn gebaseerd op een eenvoudig concept. Als je lucht verhit, of een ander gas, dan wordt het minder dicht. Net als een luchtbel die opstijgt in een aquarium, zal de hete lucht boven de dichtere, koudere lucht eromheen zweven.^[1]XBron Maak de lucht in de ballon heet genoeg, en het kan het ballondoek, de mand en iedereen die erin zit ook optillen.
- Lucht wordt geleidelijk dunner (minder dicht) naarmate je omhoog reist, omdat er minder druk is van het gewicht van de lucht erboven.^[2]XBron Hierdoor stijgt een heteluchtballon slechts tot het punt waarop de dichtheid van de ballon plus de lucht erin gelijk is aan de dichtheid van de lucht eromheen.
2
Leer de basiskennis. De basis is zo eenvoudig dat je hem misschien al kent, maar leer de terminologie zodat jij en je bemanning met elkaar kunnen communiceren:
- De stoffen ballon zelf wordt een envelop genoemd, gemaakt van genaaide panelen die 'gores' worden genoemd.
- In de meeste ballonnen zit er een gat bovenin de envelop, dat strak wordt afgedekt door een flap stof. Dit wordt een parachute-ventiel' genoemd.^[3]XBron Het is bevestigd aan een scheurlijn die helemaal naar beneden naar de mand loopt.
- Het onderste uiteinde van het omhulsel, of de mond', bevindt zich boven een brander, die vlammen produceert die worden gevoed door de propaantanks eronder.
- De propaantanks, passagiers en vracht zitten allemaal in een mand onder de envelop.
3
Draag beschermende kleding. De piloot moet een veiligheidsbril dragen, omdat hij dicht bij de vlammen zal zijn. Piloot en bemanning moeten stevige handschoenen, lange mouwen en een lange broek dragen – vermijd hierbij nylon, polyester of andere materialen die smelten als ze aan vlammen worden blootgesteld.
- Iedereen in de mand moet er rekening mee houden dat de ballon in modder of ruw terrein kan landen, en comfortabele kleren en schoenen dragen.
4
Gebruik meer propaan om op te stijgen. Het enige wat nodig is om propaan aan het vuur toe te voegen, is via een eenvoudig ventiel op de leiding die aan de propaantanks is bevestigd, die zich meestal net onder de brander bevindt.^[4]XBron Hoe verder je het ventiel openhoudt, hoe meer warmte er in de ballon komt, en hoe sneller hij opstijgt.
- Als je ballast, of een zwaar voorwerp, uit de ballonmand laat vallen, vermindert de totale dichtheid van de ballon en stijg je. Om voor de hand liggende redenen wordt deze methode niet aanbevolen boven bevolkte gebieden.
5
Leer hoe je op een stabiele hoogte kunt blijven. Zoals elk voorwerp dat heter is dan de omgeving, koelt de heteluchtballon na verloop van tijd af, waardoor hij geleidelijk zakt. Om op dezelfde hoogte te blijven, zal je één of beide van deze technieken moeten gebruiken:
- De propaantank zelf heeft een doseerventiel of 'cruise' die regelt hoeveel propaan de brander voedt. Dit geleidelijk openen terwijl je vliegt is een makkelijke manier om op ongeveer dezelfde hoogte te blijven.
- Een korte uitbarsting van extra propaan uit het gasventiel zal de ballon omhoog tillen als je merkt dat hij te laag hangt.
6
Open de parachuteventiel om de ballon te laten zakken. Vergeet niet dat het parachuteventiel de flap van stof is aan de bovenkant van de ballonomslag. Deze klep sluit zichzelf automatisch af als je hem met rust laat, maar je kunt aan een rood koord trekken dat een scheurlijn wordt genoemd, om de klep op te tillen. Hierdoor ontsnapt er warme lucht aan de bovenkant. Houd het koord aangetrokken tot de ballon met de gewenste snelheid daalt, en laat het dan los om het ventiel weer te sluiten.
- Het parachuteventiel wordt ook wel een deflatiepoort genoemd, en de scheurlijn een deflatiepoortlijn.
7
Stijg op of laat de ballon zakken, om de richting te controleren. Ballonnen hebben geen directe manier om de richting waarin ze zweven te controleren. Er zijn echter meestal meerdere windlagen op elkaar gestapeld, die in verschillende richtingen blazen. Als je de ballon omhoog of omlaag laat gaan om een andere dwarsstroom te vangen, verandert de ballon van richting. Piloten moeten de route vaak improviseren, tot op zekere hoogte, en het vergt ervaring en planning om de juiste wind op het juiste moment te vangen.
- Ballonnen hebben vaak koorden die zijopeningen of flappen aan de zijkant van de envelop open trekken, maar deze draaien alleen de mand.
- Bijna alle heteluchtballonvluchten worden geschaduwd door een auto of vrachtwagen op de grond, die de ballon en zijn passagiers oppikt zodra hij is geland.
Advertentie

Deel 2

Deel 2 van 2:

Een ballon besturen

Pdf downloaden

De onderstaande instructies kunnen je helpen de taken en vaardigheden van een ballonvaarder te begrijpen, maar ze kunnen niet in de plaats komen van echte ervaring. Een volledig ballonvaarbewijs en een opleiding kunnen duizenden dollars kosten, maar je kunt beginnen door je op te geven als vrijwilliger, om deel uit te maken van een grondteam. Als je eenmaal op de grond getraind bent, heb je maar ongeveer 10 tot 15 uur totale vliegopleiding nodig om te slagen voor het examen, hoewel dit per land verschilt.^[5]XBron
Weten wanneer je een vlucht moet annuleren is uiterst belangrijk. Vliegen bij harde wind is gevaarlijk en moet je niet proberen. Beginners moeten zich houden aan de eerste paar uur na zonsopgang en de eerste paar uur voor zonsondergang, wanneer de wind meestal voorspelbaar is en een lage snelheid heeft.^[6]XBron
De mand moet op zijn minst een brandblusser, een EHBO-kit, een topografische kaart, een luchtvaartkaart, een hoogtemeter en een logboek bevatten om de details van je vlucht te noteren. Controleer de brandstofmeter van de propaantank, zodat je zeker weet dat er genoeg brandstof is voor de vlucht - meestal ongeveer 114 liter per uur.^[7]XBron Voor langere vluchten hebt je ook radioapparatuur nodig, en mogelijk ook elektronische navigatieapparatuur.
Voor bijna alle ballonnen zijn meerdere mensen nodig om van de grond te komen. Eerst wordt de brander aan het frame van de mand vastgemaakt, en zijwaarts neergelegd met de envelop vastgemaakt en opengevouwen langs de grond. De mond van de envelop wordt open getild en ongeveer tien minuten lang opgeblazen met behulp van een krachtige ventilator, waarna hij met de brander wordt verwarmd. De mand wordt gewoonlijk door bemanningsleden naar beneden gehouden en/of aan de grond vastgebonden tot de ballon klaar is om te worden opgelaten. De mand wordt rechtgezet, de passagiers en de piloot stappen in en de piloot creëert een constante vlam van de brander, om de ballon van de grond te laten opstijgen.
Als piloot moet je alert blijven en het opblazen van de ballon en het vasthouden van de lijnen door het grondpersoneel in de gaten houden tot alles stabiel is en volgens plan verloopt. Controleer kort maar methodisch in alle richtingen op bomen of andere obstakels die de ballon op zijn weg naar boven zou kunnen tegenkomen. Zodra je het eerste briesje voelt bij het opstijgen, kijk dan onmiddellijk naar het obstakel dat zich het dichtst bij je vliegroute bevindt, en kijk niet weg tot de ballon er veilig boven is.^[8]XBron Dit maakt het gemakkelijker om een koersafwijking op te merken en erop te reageren, door sneller op te stijgen.
6
Ken je weersverschijnselen. Om je brevet te halen moet je als ballonvaarder een meteorologietest afleggen. Daarin moet je weten hoe temperatuur, hoogte en vochtigheid op elkaar inwerken, en wat de verschillende soorten wolken je kunnen vertellen over de luchtomstandigheden. Hoewel dit niet allemaal in deze gids wordt behandeld, zijn hier een paar voorbeelden van veel voorkomende verschijnselen:
- Een significante verandering in de windrichting als je stijgt of daalt wordt windschering genoemd, en vereist speciale aandacht omdat het je beweging kan versnellen of vertragen. Als sterke windschering de waakvlam van je brander uitblaast, steek hem dan opnieuw aan en verwarm de ballon zo snel mogelijk, om te voorkomen dat je neerstort.
- Als de ballon langzamer reageert op je acties, of je merkt dat de luchtvervuiling blijft hangen in plaats van te stijgen, zit je misschien in een 'inversie', waarbij de omgevingslucht heter is naarmate je hoger komt. Compenseer door warmte toe te voegen of te laten ontsnappen wanneer je van hoogte wilt veranderen.
Leer een weerkaart te lezen en gebruik ze om rekening te houden met de algemene windsnelheid en -richting in verschillende gebieden. Om de lokale windcondities onder je te testen, spuug je of spuit je scheerschuim over de rand van de mand.
Ballonvaarders zijn getraind om een topografische kaart en hoogtemeter te gebruiken om hun koers en hoogte tijdens de vlucht uit te zetten. Haal een luchtvaartkaart bij je regionale luchtvaartadministratie, en gebruik die om uit het pad van vliegtuigen te blijven. Een GPS, een magnetisch kompas en een verrekijker zijn ook nuttig, maar niet altijd noodzakelijk voor korte vluchten, tenzij de plaatselijke wetgeving dit voorschrijft.
Als je enige turbulentie ervaart, of als kaarten, wolken, of andere weersverschijnselen je ertoe brengen dit te verwachten, land dan zo snel als je kunt. Op dezelfde manier moet je, als je een draaiende beweging of onverwachte opstijging voelt, onmiddellijk landen voordat de stijgende 'thermiek' van warme lucht controle over de ballon moeilijk maakt. Laat snel lucht ontsnappen zodra je vanwege thermiek bent geland, anders zou de mand langs de grond gesleept kunnen worden.
Oefen het opnieuw aansteken van de waakvlam, zodat je dit in noodgevallen snel midden in de vlucht kunt doen. Als de waakvlam niet opnieuw aangaat, kan er een brandstofverstopping zijn. Dit vereist het opnieuw aansteken van de propaan boven de ontploffingsklep, wat onder ervaren toezicht moet worden geleerd. In het ergste geval moet je, wanneer stof van de envelop is gescheurd, zoveel mogelijk propaan verbranden om de snelheid van je afdaling te beperken.^[9]XBron
Het kan een verrassende hoeveelheid oefening vergen om de vaardigheid te ontwikkelen om tijdens de vlucht de precieze reisrichting te bepalen, laat staan een landingsplaats te kiezen en de ballon met succes naar die bestemming te loodsen.^[10]XBron Er zijn verschillende benaderingen en technieken die je nodig hebt om onder verschillende omstandigheden te leren landen, en een ervaren leraar is van essentieel belang. Begin met oefenen onder de gunstigste omstandigheden, met een grote landingsplaats waar je overheen kunt glijden op een zachte neerwaartse helling. Blaas langzaam de lucht in en houd het hoogste obstakel in de buurt in de gaten, ook al is het iets opzij. Als het obstakel eenmaal uit de weg is, kun je ontluchten als dat nodig is, maar streef naar een gestage, gecontroleerde glijvlucht.^[11]XBron Als je de grond raakt, en je voorbereidt op een hobbelige rit, ontlucht je de rest van de lucht om de envelop leeg te laten lopen. Gefeliciteerd! Je hebt nu de grondbeginselen van het ballonvaren geleerd.
Advertentie

Tips

Een 'gasballon' is een ander type luchtballon, die door niet-piloten ook wel eens een heteluchtballon wordt genoemd. Gasballonnen zijn gevuld met helium of een ander gas dat lichter is dan lucht, waardoor de ballon zonder warmte kan opstijgen. Deze ballonnen kunnen alleen verder stijgen door ballast te laten vallen, tenzij ze een hybride zijn van een gas- en een heteluchtballon.^[12]XBron

Advertentie

Waarschuwingen

Zorg ervoor dat je de grondeigenaar vraagt of je zijn of haar eigendom mag gebruiken voor je ballonexpeditie. Als je ergens zonder toestemming opstijgt of landt, kan dit worden gezien als huisvredebreuk en moet je je wellicht voor de rechter verantwoorden.

Advertentie