Koper laten oxideren

Als je een rustieke, antieke uitstraling aan koperen juwelen of andere koperen voorwerpen wilt geven kun je het gecontroleerd laten corroderen. Bij koper noemen we dat "patina". Je kunt zelf koper patineren zonder veel geld uit te geven. De patinalaag kan donkerbruin worden, maar ook groen of groenachtig blauw. De resultaten verschillen per methode, dus experimenteer gerust met meerdere methoden. Bij de methode met de vloeibare oplossing heb je de meeste controle over het eindresultaat.

Methode 1

Methode 1 van 3:

Koper oxideren met gekookte eieren (licht- of donkerbruin)

Pdf downloaden

Kook twee of meer eieren hard. Twee of drie eieren is in de meeste gevallen meer dan genoeg, behalve als je grote hoeveelheden koper wilt laten oxideren. Doe de eieren in een pannetje water en laat ze minstens tien minuten koken. Maak je geen zorgen over te lang koken. Die groenige rand en zwavelgeur is juist wat we willen, want zwavel zal het uiterlijk van het koper aantasten.
2
Haal de eieren met een keukentang uit het water en doe ze in een plastic zak. De eieren zijn heel heet, dus je kunt ze het beste met een keukentang in een zak doen, het liefst een hersluitbare plastic zak. Als het voorwerp niet in een plastic zakje past kun je ook Tupperware gebruiken, een afsluitbare emmer of een willekeurige andere bak die je kunt afsluiten met een deksel. Maar hoe groter de bak, hoe meer eieren je nodig hebt.
- Een bakje of zakje van doorzichtig plastic is het handigst, want dan kun je makkelijk in de gaten houden hoe het koper verandert zonder het te hoeven openen.
3
Maak de eieren kapot. Doe eerst de hersluitbare zak gedeeltelijk dicht om te voorkomen dat stukjes ei uit de zak vallen. Sla op de eieren in de plastic zak met een lepel, de onderkant van een kopje of een ander zwaar voorwerp. Maak de schil, het eigeel en het eiwit kapot totdat je veel kleine stukjes hebt.
- Sluit de zak niet helemaal af, want als de lucht niet weg kan is het moeilijk om het ei kapot te slaan.
Hiermee voorkom je dat de voorwerpen in contact komen met de eieren. Door de schotel hoef je straks het ei niet van de voorwerpen af te halen en het voorkomt vlekjes waar het ei het koper heeft geraakt.^[1]XBron
Zet de schotel met koperen voorwerpen in de plastic zak. Het geeft niet als de schotel vlakbij de stukjes ei komt te staan, als het ei het koper maar niet raakt. Maak de zak goed dicht om de zwaveldampen binnen te houden, of doe het deksel op de bak als je een bak gebruikt. De zak zal uitzetten door de warmte van de eieren, maar in de meeste gevallen zal de zak niet kapot gaan.
6
Controleer regelmatig of de voorwerpen het gewenste uiterlijk hebben. Waarschijnlijk kun je al na een kwartier resultaten zien, maar je moet het 4 tot 8 uur laten zitten om een donkerbruine patina te bereiken.^[2]XBron Hoe langer je het koper in de zak laat zitten, hoe donkerder het wordt, grotere oppervlakken zullen er oud en gevlekt uit gaan zien. Haal de voorwerpen uit de zak als je het gewenste resultaat hebt bereikt.
- Was de voorwerpen nadat je ze uit de zak hebt gehaald om eventuele restjes ei te verwijderen, als de voorwerpen schoon zijn kun je beter zien hoe het geworden is.
Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 3:

Koper oxideren met vloeibare oplossingen (groen, bruin of andere kleuren)

Pdf downloaden

Schuur het voorwerp in rechte lijnen om het metaal gelijkmatig op te schuren, dan krijg je een mooie, niet-vlekkerige patina. Als je een contrastrijk kunstwerk wilt maken met aan de enerzijds een nieuw uiterlijk en anderzijds versleten en oud, dan kun je deze stap overslaan of experimenteren met stukjes koper schoonmaken.
Verwijder zeep, vet en andere laagjes van het koper. Veeg en dep het koper droog met een zachte doek.
3
Maak een oplossing aan de hand van de kleur die je voor ogen hebt. Er zijn verschillende oplossingen die je kunt gebruiken om koper te laten oxideren, afhankelijk van de uiteindelijke kleur die je wilt bereiken. De meeste middelen die hier genoemd worden zijn normale huismiddeltjes die bij de supermarkt of drogist gekocht kunnen worden.
- Waarschuwing: als je met ammoniak werkt moet je te allen tijde handschoenen dragen en de werkruimte goed ventileren. Een veiligheidsbril en een gasmasker worden aanbevolen. Als je toch iets op je huid of ogen krijgt moet je het een kwartier lang onder stromend water afspoelen.
- Voor een groene patina meng je 480 ml witte azijn, 360 ml pure ammoniak en 140 gram zout. Doe dit in een plastic plantensproeier en meng het totdat het zout oplost. Hoe meer zout je gebruikt, hoe groener het wordt, dus gebruik indien gewenst minder zout.^[3]XBron
- Voor een bruine patina meng je zuiveringszout met heet water in een plantensproeier. Blijf zuiveringszout toevoegen totdat het niet meer oplost.^[4]XBron
- Er zijn ook middelen te koop die speciaal zijn bedoeld om koper er ouder uit te laten zien. Volg in dat geval de instructies op de verpakking.^[5]XBron
Leg er kranten onder om het werkblad eronder te beschermen.
5
Besproei het voorwerp minstens twee keer per dag. Besproei het voorwerp en wacht een uur om te zien wat er gebeurt. Als er al kleurverandering te zien is kun je elk uur wat nieuwe vloeistof op het voorwerp sproeien, richt de plantensproeier op de plekken waar de patina nog niet duidelijk te zien is. Als er na een uur nog niets is gebeurd kun je het twee keer per dag besproeien totdat je de patina begint te zien. Laat het voorwerp buiten liggen om de oxidatie te versnellen.
- Als je beter wilt kunnen controleren waar en hoe de patina ontstaat kun je het voorwerp na het besproeien opwrijven met een schuursponsje, koperborstel of wattenstaafje. Draag handschoenen en een veiligheidsbril als de gebruikte oplossing ammoniak, zuren of andere bijtende chemicaliën bevat.
- Als het erg droog is kun je een plastic zak of doek over het voorwerp leggen om het vochtig te houden. Leg het plastic of de doek op een frame of tussen twee grotere voorwerpen, zodat het niet in direct contact met het koper komt.^[6]XBron
Advertentie

Methode 3

Methode 3 van 3:

Koper oxideren met andere methoden

Pdf downloaden

Met geconcentreerde plantenvoeding kun je koper snel laten oxideren. Voor een blauwe patina meng je één deel plantenvoeding met drie delen water, voor een groene patina meng je één deel plantenvoeding met drie delen rodewijnazijn.^[7]XBron^[8]XBron Breng de oplossing aan met een plantensproeier of lap, en doe het niet al te gelijkmatig als je wilt dat het er op een natuurlijke manier verouderd uitziet. Na 30 minuten zul je de patina zien ontstaan, na 24 uur is het permanent.
Door witte azijn ontstaat een groene of blauwe patina op koper, maar dan heb je wel een andere substantie nodig om het vocht bij het metaal te houden. Je kunt het koper laten weken in een mengsel van witte azijn en zout, of je kunt het begraven in zaagsel of zelfs gestampte chips, en daar witte azijn overheen gieten.^[9]XBron^[10]XBron Leg het 2 tot 8 uur in een afgesloten bak, controleer de kleur regelmatig, haal het voorwerp eruit en laat het drogen aan de lucht. Verwijder het achtergebleven vuil met een zachte borstel.
3
Creëer een heldere blauwe patina met ammoniakdampen en zout. Vul een bakje met een laag pure ammoniak van 1,25 cm diep, buiten of in een goed geventileerde ruimte. Besproei het koper met zout water en leg het boven het oppervlak van de ammoniak, op een houten blokje. Dek de bak af en controleer elke twee uur of het verkleurt. Als het goed is moet de patina donkerbruin met blauwe tinten worden.^[11]XBron Verwijder het voorwerp uit de bak en laat het drogen aan de lucht totdat het helder blauw is.
- Waarschuwing: draag altijd handschoenen en een veiligheidsbril als je met ammoniak werkt. Gebruik de bak die je hebt gebruikt hierna niet meer om voedsel of water in te bewaren.
- Hoe meer zout je gebruikt, hoe meer de kleur zal veranderen.
Advertentie

Tips

Gebruik de bak en plantensproeier die je hebt gebruikt hierna alleen nog maar voor het patineren van koper.
De patina blijft langer mooi als je een product aanbrengt om koper te behandelen. Gebruik geen producten op waterbasis als je hebt gepatineerd met ammoniak.^[12]XBron

Advertentie

Waarschuwingen

Meng ammoniak nooit met bleekmiddel of andere schoonmaakmiddelen.
Zorg voor goede ventilatie als je ammoniak gebruikt, zeker als je binnen werkt. Kijk uit dat de ammoniak niet in contact komt met je ogen.

Advertentie