Koper donker maken

Koper is een helder gekleurd metaal dat vaak wordt gebruikt voor decoratieve doeleinden, zoals meubels, kunst en juwelen. Na verloop van tijd reageert het oppervlak van koper met zuurstof, warmte en andere omgevingsfactoren, waardoor het koper een gekleurde laag krijgt, ook wel patina genoemd. De meeste patina's die natuurlijk ontstaan zijn groen, maar het is ook mogelijk om een donkerbruin of zelfs zwart patina te creëren op het koper. Elke behandeling zorgt voor een net andere kleur, dus het kan raadzaam zijn om verschillende methoden uit te proberen op je koperen voorwerpen om te bepalen wat je het mooist vindt.

Methode 1

Methode 1 van 3:

Koper donkerder maken met hardgekookte eieren

Pdf downloaden

Het eigeel van hardgekookte eieren kan zwavel en gerelateerde chemicaliën produceren die reageren met het koper, waardoor de kleur donkerbruin of zwart wordt. Deze methode neemt meer tijd in beslag dan de methode met zwavellever, en de kleurverandering is minder, maar het voordeel is dat je het kunt doen met alleen maar hardgekookte eieren en een goed afsluitbaar bakje.
Kook twee of meer eieren totdat ze hardgekookt zijn. Gebruik twee of drie eieren voor koperen juwelen, en meer eieren als je meer of grotere items hebt. Doe de eieren in een pan met kokend water en laat ze minstens tien minuten koken. Als de te lang gekookte eieren een zwavelachtige geur verspreiden en het eigeel een groenige ring heeft zijn de eieren lang genoeg gekookt om het koper te kunnen patineren.
Hak de eieren in stukjes met een lepel of een ander voorwerp. Als je een zak gaat gebruiken in plaats van een bak kun je de eieren beter eerst in de zak doen. Dat geeft minder troep.
Probeer om het koper de eieren niet te laten raken, om verkleurde plekjes op het koper te voorkomen.^[1]XBron Leg de koperen voorwerpen in plaats daarvan op een klein schoteltje of aan de andere kant van de bak.
Doe het deksel op het bakje of maak het zakje dicht. De verpakking moet luchtdicht worden afgesloten zodat de gassen die worden geproduceerd door het ei vast worden gehouden en het koper kunnen bewerken.
Afhankelijk van de versheid van de eieren en de hoeveelheid gebruikte eieren kun je veranderingen waarnemen binnen 20 minuten tot meerdere uren. Controleer het effect elk half uur tot een uur, of laat het een nachtje met rust als je het koper veel donkerder wilt maken.
Poets de kleur bij met een schone lap als de kleur te donker is geworden, of als je het effect variabeler en minder gelijkmatig wilt maken.
Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 3:

Koper donkerder maken met zwavellever

Pdf downloaden

Zwavellever bestaat uit kaliumpolysulfide en gerelateerde chemicaliën; het reageert met koper en kan verschillende kleuren veroorzaken. Zwavellever is duurder en potentieel gevaarlijker dan de middelen die in de andere methoden worden gebruikt, maar door middel van deze methode kun je wel makkelijker een donker patina creëren.
Was het koper schoon met water en zeep. Relatief schone koperen items zonder olieachtige glans of vuil kunnen gewoon worden schoongeveegd met een schone doek en wat schoonmaakmiddel.
Zwavellever is verkrijgbaar in verschillende vormen. Vloeibare zwavellever is al verdund, maar is slechts een paar weken houdbaar. De gelvorm en droge vorm moeten voor gebruik worden verdund met water, maar het voordeel is dat het veel langer bewaard kan blijven als het op de juiste manier wordt opgeslagen. ^[2]XBron De droge vorm zit in een potje; naast grotere stukken bevat het vaak ook veel gruis dat schadelijk kan zijn als het wordt ingeademd.
4
Werk met handschoenen aan in een goed geventileerde ruimte. Draag latex of rubberen handschoenen als je gaat werken met zwavellever, want het kan irriterend zijn voor de huid. Werk buiten of in een ruimte met een goede luchtcirculatie, zeker als je werkt met de droge vorm. Zwavellever heeft een sterke, onprettige geur, en goede ventilatie kan dat verminderen. Draag indien mogelijk een veiligheidsbril.
- Als je zwavellever op je huid krijgt, verwijder dan je kleding van de aangetaste huid en hou het een kwartier onder stromend water.^[3]XBron
- Als je het in je ogen krijgt moet je je ogen een kwartier onder stromend water houden, waarbij je zo nu en dan je onderste en bovenste oogleden een beetje opentrekt om meer water in je oog te krijgen. Ga naar een EHBO-post.^[4]XBron
- Als je zwavellever doorslikt, steek dan een vinger in je keel om overgeven op te wekken en ga onmiddellijk naar een EHBO-post.^[5]XBron
5
Verdun de zwavellever. Tik op de droge zwavellever totdat er een stukje afbreekt ter grootte van een erwt; het donkerdere materiaal aan de binnenkant van het klontje is effectiever.^[6]XBron Meng dit klontje ter grootte van een erwt met 240 ml water. Zwavellever in gel- of vloeistofvorm moet worden verdund volgens de instructies op de verpakking, want de aanwezige concentratie zwavellever verschilt per fabrikant.
- Koud water en dunnere oplossingen werken goed om koper mee te behandelen, en je houdt meer controle over de exacte kleur.^[7]XBron^[8]XBron Met warm of heet water zal het koper sneller donker worden, maar meng zwavellever nooit met kokend water, want dan komen er schadelijke gassen vrij.^[9]XBron
Zuiveringszout kan zwavellever neutraliseren, waarmee je voorkomt dat het koper donkerder wordt dan je wilt. Zet van tevoren een mengsel van zuiveringszout en water klaar zodat je de kleurverandering een halt kunt toeroepen op het moment dat de gewenste kleur is bereikt. Meng in een bakje ongeveer één deel zuiveringszout met zestien delen water.^[10]XBron Gebruik een bak die groot genoeg is om het koperen voorwerp onder te kunnen dompelen.
7
Pak het voorwerp vast met een tang en dompel het ongeveer twee seconden onder in de zwavelleveroplossing. Doe handschoenen aan en pak het voorwerp vast met een tang of pincet, en dompel het koper korte tijd onder in de oplossing van water en zwavellever.
- Als het voorwerp te groot is om onder te kunnen dompelen, gebruik dan een borstel om de oplossing aan te brengen, of verplaats de oplossing naar een bredere, ondiepere bak.
8
Herhaal totdat de gewenste kleur is bereikt. Verwijder het koper uit de oplossing en bekijk de kleurverandering, maar hou het niet te dicht bij of boven je ogen. Je kunt allerlei kleurveranderingen waarnemen, van roze tot zwart, afhankelijk van de concentratie zwavellever en de temperatuur van het koper. Als je het vaker onderdompelt in de oplossing wordt de kleur donkerder; uiteindelijk krijg je een zwart of grijs patina.
- Als de kleurverandering minimaal is kun je het koper verwarmen in een pannetje heet (niet kokend) water. Als de temperatuur van het koper hoger is zal de kleur meer veranderen.
- Als de kleur niet donker genoeg is, meng dan 1 theelepel (5 ml) pure ammoniak door de oplossing. Als je ammoniak toevoegt wordt het patina eerder roodachtig dan zwart.^[11]XBron
9
Maak het koper schoon met zuiveringszout om de kleurverandering te stoppen. Zodra je de gewenste kleur hebt bereikt kun je het item onderdompelen in het badje van zuiveringszout en water. Laat het een paar minuten liggen.^[12]XBron Haal het eruit en was het item met warm water en zeep.^[13]XBron
- Als de kleur te veel is veranderd, of als je het er ongelijkmatiger en natuurlijker uit wilt laten zien, bewerk het patina dan met staalwol of een pasta van zuiveringszout en een paar druppels water.
- Zuiveringszout kan ook worden toegevoegd aan de zwavelleveroplossing nadat je klaar bent. Het zuiveringszout neutraliseert de zwavellever, waardoor je het veilig kunt wegspoelen in de gootsteen.^[14]XBron
Elke was of lak die is bedoeld voor metaal kan worden aangebracht op het patina. Volg hierbij de instructies van de fabrikant. Hiermee voorkom of vertraag je verdere kleurverandering zo lang de was of lak schoon blijft en er niet af wordt geveegd.
Advertentie

Methode 3

Methode 3 van 3:

Koper groen of bruin verkleuren door je eigen oplossing te mengen

Pdf downloaden

Het natuurlijke groene koperpatina kan worden nagemaakt met een oplossing van ammoniak; de wat donkerdere kleur van een stuiver kan worden gemaakt met zuiveringszout en water. Omdat het aanbrengen van deze oplossingen op dezelfde manier gaat, worden ze samen ondergebracht in deze sectie.
Veeg het item schoon met een droge lap. Items met een vieze aanslag moeten eerst gewassen worden in warm water met zeep en dan grondig gedroogd worden.
3
Neem de nodige voorzorgsmaatregelen als je met ammoniak gaat werken. Als je een groen patina wilt creëren moet je ammoniak gebruiken. Werk buiten of in een ruimte met een krachtig ventilatiesysteem of ventilator. De dampen van ammoniak kunnen giftig zijn, dus je mag nooit met ammoniak werken in een afgesloten ruimte. Het wordt aanbevolen om met rubberen handschoenen en een veiligheidsbril te werken.
- Als je een bruin patina gaat maken met zuiveringszout en water hoef je geen voorzorgsmaatregelen te nemen.
4
Gebruik ammoniak om een oplossing te maken voor een groen patina. Meng 500 ml witte azijn, 140 gram niet-gejodeerd zout en 375 ml ammoniak.^[15]XBron Je kunt ammoniak gewoon bij de supermarkt kopen, maar koop dan wel pure ammoniak, en geen schoonmaakmiddel waar ammoniak in zit verwerkt.
- Hoe meer zout je toevoegt, hoe groener het patina zal worden.
Met deze oplossing wordt het koper donkerbruin, een beetje als een oude stuiver. Doe steeds een lepel zuiveringszout bij een fles heet water en schud het door elkaar. Blijf zuiveringszout toevoegen totdat het nieuw toegevoegde zuiveringszout niet meer oplost.^[16]XBron
Breng de oplossing aan op het oppervlak van het koper met een spuitfles. Breng meer aan als je een gelijkmatiger resultaat wilt bereiken, in plaats van alleen wat strepen of patronen.
Het kan een paar uur duren voordat het patina ontstaat, maar als je het koper in een vochtige ruimte zet gaat het sneller. Als je geen beschikking hebt over een vochtige ruimte kun je het koper bedekken met een plastic zak of plastic zeil, maar het mag het oppervlak van het koper niet raken. Dit zorgt ervoor dat het vocht wordt vastgehouden.
8
Breng de oplossing nogmaals aan als het patina vervaagt. Het patina kan in het begin vervagen of verminderen totdat het op een bepaald punt niet meer verandert. Als dat gebeurt kun je de oplossing nogmaals aanbrengen, op het hele oppervlak of alleen op de plekjes waar het patina is verminderd.
- Het groene patina is wat poederiger en kan makkelijker worden afgewreven dan het bruine patina.^[17]XBron
Advertentie

Tips

Als je de oplossing gebruikt om een groen patina te maken, gebruik dan minder zout om het groen minder diep te maken.
Als je koper langere tijd blootstelt aan een vochtige omgeving zal het langzaam oxideren en zal er een groen patina ontstaan. Je kunt eventueel het koperen voorwerp buiten zetten om dit proces te versnellen.
Koper reageert niet op magneten. Als jouw voorwerp wel magnetisch is, dan heeft het waarschijnlijk alleen een koperen laag, of het is gemaakt van een heel ander materiaal. Andere materialen reageren anders op bovenstaande patinabehandelingen.
Zwavellever moet worden bewaard in een luchtdichte verpakking op een donkere, droge plek.^[18]XBron

Advertentie

Waarschuwingen

Oplossingen om metalen donkerder te maken, afval en gebruikte doeken vallen onder chemisch afval en moeten volgens de gemeentelijke voorschriften afgevoerd worden.
Oplossingen om metalen donkerder te maken kunnen schadelijk zijn voor de ogen, huid en luchtwegen; neem de nodige voorzorgsmaatregelen op het gebied van eerste hulp en noodhulp.
Zwavellever in droge vorm is ontvlambaar en gevaarlijk om in te ademen.
Draag werkhandschoenen, een veiligheidsbril en een masker om blootstelling aan de huid te voorkomen en om de negatieve effecten die deze producten kunnen veroorzaken te voorkomen.

Advertentie