Een hoornaar herkennen

De hoornaar kan tot 3,5 centimeter lang worden en is hiermee de grootste wespachtige van België en Nederland. Ondanks de indrukwekkende lichaamsgrootte en het luide gezoem is de hoornaar beduidend minder agressief dan andere wespen. In de hele wereld bestaan ongeveer 20 soorten echte hoornaars, sommige van deze soorten zijn wel erg agressief, de steek van sommige soorten is erg pijnlijk en kan zelfs dodelijk zijn, zoals die van de Aziatische reuzenhoornaar. Hoornaars steken normaal gesproken niet snel, maar een hoornaar wordt wel agressief binnen een straal van vijf meter van het nest.^[1]XBron

Methode 1

Methode 1 van 2:

Een hoornaarsnest herkennen

Pdf downloaden

1
Zoek naar een grijs, ovaal object dat van papier gemaakt lijkt te zijn. Het is geen papier, maar een substantie die lijkt op papier, gemaakt van speeksel van hoornaars en hout. In het nest zitten eitjes, en hoornaars beschermen zowel het nest als de eitjes. Dus als je in de buurt van een nest bent kunnen ze jou beter niet als gevaar zien.^[2]XBron
- Een nest begint als een klein object dat er als een honingraat uitziet, maar als de kolonie groeit breidt het nest zich uit tot een ovale vorm die eruitziet als een rugbybal, een stalactiet of een omgekeerde traan.
- Door de structuur te herkennen kun je bepaalde insecten uitsluiten, maar je weet nog niet precies welk soort insect het is.
- Papierwespen gebruiken ook een papierachtig bouwmateriaal, maar hun nesten hebben geen papieren omhulsel als bedekking en bescherming van het nest.^[3]XBron
2
Zoek een nest buiten en op een hoge, bedekte plek. Hoornaars bouwen hun nesten buiten, en meestal vrij hoog, zoals in bomen, lantaarnpalen of dichte begroeiing. Ze bouwen soms nesten onder dakranden en onder terrassen.^[4]XBron
- Meestal zie je het nest pas in de herfst, als de bladeren vallen en het nest beter zichtbaar wordt. In de herfst zijn de meeste hoornaars al dood of aan het doodgaan, alleen de koningin zal overwinteren en blijven leven.
- De nesten van 'normale' wespen, soms limonadewespen genoemd, kunnen juist dichtbij de grond worden gevonden, soms zelfs onder de grond, of tussen de muren van een huis of zelfs in een oud matras.
- Sommige wespen die hoge nesten bouwen lijken op hoornaars, maar zijn het niet. Dat is vooral het geval in andere werelddelen zoals Noord-Amerika of Australië.
3
Bepaal het aantal. Een kolonie hoornaars kan bestaan uit 700 hoornaars. Als het nest veel groter is, bijvoorbeeld minstens 1000 wespen, dan zijn het waarschijnlijk limonadewespen. Dus door goed te kijken – van een afstandje – kun je bepalen of je te maken hebt met hoornaars of limonadewespen.
- Of het nest nou groot of klein is, schakel altijd deskundige hulp in. Gediplomeerde bedrijven kunnen uitsluitsel geven over het type wesp en je adviseren over de te nemen stappen.^[5]XBron
Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 2:

Een hoornaar op het oog herkennen

Pdf downloaden

Een hoornaar heeft net als de normale wesp een dunne taille tussen de thorax (borststuk) en het achterlijf. Dit kenmerk wordt 'wespentaille' genoemd. Het onderscheidt wespen van de bijenfamilie, want bijen hebben juist dikke tailles tussen het borststuk en het achterlijf.
2
Zoek naar de kleuren zwart en roodoranje. Bijen zijn bruin-geel en zwart, andere soorten wespen zijn felgeel en zwart, maar hoornaars zijn zwart en roodoranje.^[6]XBron
- Andere soorten hoornaar, zoals die in Noord-Amerika, zijn zwart en wit.
3
Let op het verschil in grootte tussen een hoornaar en een wesp. Een belangrijk onderscheid tussen de wesp en de hoornaar is de grootte. Een hoornaar is ongeveer twee keer zo groot als een wesp, tot 3,5 cm lang. Een limonadewesp heeft een lengte van ongeveer 14 mm.^[7]XBron
- Hoornaars hebben zes poten en twee paar vleugels, net als wespen.^[8]XBron
Het deel van het achterlijf dat het dichtst bij het middel zit is ronder bij de hoornaar dan bij een normale wesp. Daarnaast is dit gedeelte roodbruin. Ook hieraan kun je dus herkennen of je met een hoornaar of een andere wesp te maken hebt.
Dit gedeelte noemt men de vertex of kopschild, het is bij de hoornaar breder dan bij andere wespensoorten. Daarnaast heeft de kop een oranje tot rode kleur terwijl verwante plooivleugelwespen een zwart met gele kleur hebben.
De hoornaar legt zijn vleugels in de lengte van zij lijf als het aan het rusten is. Er zijn andere wespensoorten die dit ook doen, maar het is toch een duidelijk kenmerk van de hoornaar.
7
Let op de haken van de angel. De angel van een bij heeft haken, waardoor de ingewanden van een bij naar buiten komen als de bij gestoken heeft. Hierdoor gaat de bij dood. Hoornaars hebben dit niet en kunnen dus herhaaldelijk steken zonder dood te gaan. Dit is overigens bij andere wespen ook het geval.^[9]XBron
- Zo kun je wel het onderscheid zien tussen een wespachtige en een bij, maar als je zo dichtbij bent kun je beter iets verderop gaan zitten.
Advertentie

Tips

Limonadewespen zijn GEEN bijen.^[10]XBron
Er is één koningin die het nest begint en werksters voortbrengt wiens taak het is om het nest groter te maken. Werksters gaan dood in de late herfst, alleen de koningin overleeft de winter.
Nesten van limonadewespen hebben de vorm van een open honingraat en kunnen op allerlei plekken gevonden worden, bijvoorbeeld onder een daklijst, aan een tak, aan een lamp of zelfs in de grond. Ze hebben geen papieren afdekking.
Hoornaars eten andere insecten, zoals bijen.
Hoornaars komen niet in de buurt van bloemen, ze bestuiven deze niet.
Hoornaars komen niet af op suiker, zoals limonadewespen. Hoornaars eten voornamelijk andere insecten en rupsen.
De hoornaar die we in Nederland kennen is niet agressief en zal een mens eerder bijten dan steken als hij zich bedreigd voelt. Daarbij is het gif van de hoornaar zwakker dan dat van bijen.
Net als bij gewone wespen zijn voor een gezond persoon circa 500-1000 steken nodig om tot een dodelijke dosis gif te komen. Aangezien nesten nooit meer dan 1000 exemplaren tellen en slechts één op de tien exemplaren uit het nest zullen aanvallen om te steken is de kans op een dodelijke afloop vrijwel uitgesloten.

Advertentie

Waarschuwingen

Hoornaars worden aangetrokken door menselijk zweet en door rennen. Dus als je wegrent zullen ze achter je aankomen, en ze zullen de andere hoornaars een signaal geven om ook te volgen.
Hoornaars communiceren door middel van feromonen, op deze manier kunnen hoornaars met zijn allen een slachtoffer gaan steken.
Kom niet in de buurt van hoornaarsnesten en laat hoornaars met rust.
Een bijenallergie hoeft niet te betekenen dat je ook allergisch bent voor wespen en hoornaars. Als je twijfelt kun je je erop laten testen.
Loop rustig weg als er een hoornaar in de buurt is. Ga er niet naar zwaaien of slaan. Als een hoornaar zich bedreigd voelt zal hij eerder aanvallen en de andere hoornaars inseinen om te helpen.
Als je toch en hoornaar moet doden, doe dat dan zo ver mogelijk van een nest. Als een hoornaar wordt aangevallen komen er feromonen vrij die aan je huid of kleren kunnen blijven hangen. Andere hoornaars worden hierdoor aangetrokken.
De steek van de hoornaar is pijnlijker dan de steek van een honingbij maar het gif is minder krachtig.
De hoornaar is lid van de wespenfamilie, dus als je allergisch bent voor wespensteken ben je ook allergisch voor de steek van een hoornaar. Als je allergisch bent en in een omgeving komt waar hoornaars zijn, neem dan een adrenaline-injectiespuit mee, zoals bijvoorbeeld EpiPen. Ga daarnaast zo snel mogelijk naar een ziekenhuis als je bent gestoken en allergisch bent.

Advertentie