Brand in huis voorkomen

Brand in huis leidt ieder jaar weer tot duizenden doden en gewonden, en veroorzaakt bovendien het verlies van een nog veel groter aantal waardevolle bezittingen en herinneringen. In dit artikel hebben we een aantal stappen beschreven die je kunt nemen om de kans te verkleinen dat jouw huis ook onderdeel van deze statistieken gaat uitmaken.

Methode 1

Methode 1 van 7:

Je huis controleren

Pdf downloaden

Soms is het een goed idee om er een deskundige bij te halen die ervaring heeft met elektrische installaties, loodgieterswerk, gas, verwarming en airconditioning in huis, zodat je zeker weet dat alles echt grondig wordt nagekeken. Neem desnoods een vaste professional in de arm voor periodieke controle, en voer in de tussentijd zelf de hieronder beschreven controles uit:
2
Controleer of de elektrische bedrading in en om je huis in orde is. Draag hierbij rubberen sandalen en houd een houten stok of een stuk gereedschap vast om te voorkomen dat je een elektrische schok krijgt. Doe voor de zekerheid sieraden of metalen accessoires af, als je ze draagt, omdat zulke voorwerpen stroom kunnen geleiden.^[1]XBron
- Kijk of je misschien stopcontacten tegenkomt die niet goed geaard zijn. Veel moderne apparaten vereisen een drie-polige, oftewel een geaarde, contactdoos, maar soms gebruiken mensen een adapter om deze vorm van beveiliging te omzeilen, of ze breken zelfs een aardingspin van het snoer van een apparaat af. Bestaande stroomkringen vervangen om voor aarding te zorgen is een klusje dat je het beste kunt overgelaten aan een professionele elektricien.
- Kijk op zolder, in de kelder en in eventuele kruipruimtes of je misschien bedrading ziet die is beschadigd door ongedierte of insecten. Sommige oude bedrading is geïsoleerd met een materiaal dat vaak door insecten wordt aangevreten of stukgebeten, en eekhoorns of andere knaagdieren knagen vaak op de thermoplastische isolatie van moderne niet-metalen kabels (bijvoorbeeld van Romex).
- Kijk of je stroomonderbrekers, paneelkasten of zekeringkasten kunt vinden de overbelast zijn. Controleer of er stroomonderbrekers of zekeringen zijn die circuits als het ware 'meekoppelen'. Deze zijn berekend op bescherming tegen één circuit, maar soms stoppen mensen in verouderde of te kleine paneelkasten twee of zelfs meer draden in de aansluitklem van één zekering of stroomonderbreker.
- Let op flikkerende lampen of stroompieken. Zulke problemen kunnen veroorzaakt worden door invloeden van buitenaf, maar als ze vaak voorkomen kan dat een teken zijn dat er sprake is van een slechte aansluiting of zelfs kortsluiting.
- Houd doorslaande stoppen of zekeringen in de gaten. Dit is bijna altijd een teken van een overbelast circuit of een ander probleem met de bedrading, vaak van zeer ernstige aard.
- Controleer de aansluitingen van de afzonderlijke stroomonderbrekers, vooral de aansluitingen in paneelkasten buitenshuis, op roest, tekenen van thermische schade (rook of rookresten in de buurt van de aansluitingen), slecht afgeplakte of met moeren vastgezette verbindingen en versleten of kapotte draadisolatie.
- Controleer de aardkabel. Een storing in het aardingssysteem van je huis en de draadverbinding kan gevaarlijk zijn in verband met het risico op elektrische schokken, maar ook vanwege brandgevaar. Let daarom op of je loszittende splitbouten, klemmen, of andere verbindingselementen tegenkomt, of roest.
- Let vooral op de verbindingen in bedrading die niet van koper is. Als ze op de juiste manier geïnstalleerd zijn, met strakke verbindingen, zijn snoeren van aluminium niet zo gevaarlijk, maar als ze aan koperdraden worden verbonden, kan er een elektrolytische reactie optreden, waardoor de weerstand in de verbinding groter wordt, wat tot oververhitting kan leiden. Door op aluminiumverbindingen een antioxiderende samenstelling aan te brengen, kun je helpen het risico op roestvorming, en daarmee op kortsluiting, te verkleinen.
3
Controleer de aardgas-/LPG-installatie in huis. Let op losse fittingen, lekkende kleppen, defecte waakvlammen, en puin of verkeerd opgeslagen brandbare materialen in de buurt van zulke apparaten.
- Controleer de ventilatieschoorstenen van gasboilers, cv-ketels en droogtrommels.
- Controleer ook de automatische ontstekingssystemen of waakvlammen van die apparaten, vooral op niet goed geïnstalleerde afschermingen, en kijk of er zich in de buurt geen pluis of stof heeft opgehoopt.
- Laat als je gas ruikt of bang bent dat er gas lekt de leidingen (buizen), kleppen en regelaars nakijken door een monteur.
- Zet als je gas ruikt niks aan, omdat er anders brand zou kunnen uitbreken. Als er nog dingen aan staan kun je ze uitschakelen met een houten of plastic stuk gereedschap, of met een stok.
- Zet alle ramen en deuren open zodat al het gas veilig naar buiten kan.
4
Controleer de airconditioning en de verwarming in je huis. Deze systemen werken met elektrische motoren en luchtverplaatsende apparatuur die periodiek onderhouden moet worden. Schakel altijd een betrouwbare monteur in om eventuele problemen met je elektrische apparaten op te lossen, vooral als het om problemen met de airconditioning gaat.^[2]XBron
- Maak de binnenste spoelen van je airconditioning schoon of laat ze reinigen, en vervang je luchtafvoerfilters regelmatig. Zo voorkom je dat de motor van de ventilator overbelast raakt, en het scheelt je bovendien geld op je energierekening. Gebruik bij raamairco's 'nooit' verlengsnoeren!
- Smeer als dat nodig is de poelies van de riemaandrijving (waar van toepassing), de lagers van de aandrijfmotoren en andere apparaten.
- Laat weerstandsspiralen of ovenbranders aan het begin van het stookseizoen reinigen en onderhouden. Op die onderdelen kan zich in de zomer, terwijl het systeem is uitgeschakeld, namelijk vuil ophopen.
- Luister naar het systeem terwijl het aanstaat. Piepende, rommelende of tikkende geluiden kunnen wijzen op loszittende onderdelen of vastzittende lagers.
- Als je een ampèremeter hebt kun je de stroomafname op het hoge amperagecircuit naar je verwarmingsspiralen controleren om er zeker van te zijn dat hij binnen het normale werkingsbereik ligt. Als het stroomverbruik op een stroomkring hoger is dan normaal, wijst dat op ongewone weerstand, en in een elektrische stroomkring zorgt weerstand in eerste instantie voor warmte, wat in het ergste geval brand kan veroorzaken.
Advertentie

Methode 2

Methode 2 van 7:

Huishoudelijke apparaten controleren en veilig gebruiken

Pdf downloaden

1
Controleer huishoudelijke apparaten regelmatig.^[3]XBron
- Houd het fornuis en de oven goed schoon. Let daarbij vooral op plekken waar zich vet ophoopt.
- Controleer de afzuigkappen van het fornuis, maak het filter regelmatig schoon en zorg ervoor dat als het fornuis aan de buitenkant een ontluchtingsopening heeft, de luchtstroom door het fornuis niet wordt belemmerd door bijvoorbeeld insecten of vogels die er nesten in hebben gebouwd.
- Controleer de snoeren van je apparaten. Let op ontbrekende aardingspennen op de stekkers en op beschadigde isolatie, en vervang of repareer die onderdelen als je merkt dat er iets kapot is.
- Houd de pluizenvanger en de buitenluchtopening van je droogtrommel goed schoon. Sommige drogers hebben interne kanalen die verstopt kunnen raken en onderhouden moeten worden. Als de droger op een gegeven moment niet goed meer werkt, moet je hem dus laten nakijken. Stof of ander materiaal dat zich verzamelt in de buurt van de warmtespoelen in droogtrommels kan erg gevaarlijk zijn. Blijf altijd in de buurt als je de droger gebruikt, installeer een rookalarm en zorg voor een brandblusser. Als je even bij de droger vandaan moet, zet hem dan uit. Je blijft waarschijnlijk niet lang weg, dus zodra je weer terug bent, kun je de droger opnieuw aanzetten.
2
Wees altijd heel voorzichtig met kachels.^[4]XBron
- Houd brandbare materialen (gordijnen en banken of stoelen met stoffen bekleding) op veilige afstand (in principe drie meter) van straalkacheltjes of andere draagbare verwarmingsapparatuur.
- Zet kachels op plaatsen waar ze niet in de weg staan, zodat niemand er tegenaan kan lopen.
- In de regel is het niet aan te raden om bij kachels verlengsnoeren te gebruiken. Bij kleine kachels met een laag voltage is het niet per se een probleem, maar lees van tevoren altijd eerst even de meegeleverde instructies. En gebruik om elk risico te voorkomen liever helemaal geen verlengsnoeren in combinatie met kachels.
- Gebruik verwarmingstoestellen alleen op vaste, stevige oppervlakken. Zet ze nooit op tafels, stoelen of andere plaatsen waar ze kunnen omvallen. Vervang een oude kachel liever door een nieuwer model, dat als het omvalt automatisch uitgaat.
- Dim lampen niet door er stoffen lappen of kleding over te draperen. Koop liever een lamp met een lager voltage, of zet de lamp uit.
Een oververhit snoer is als een oncontroleerbaar elektrisch kacheltje.
4
Zorg dat je je openhaard goed onderhoudt.^[5]XBron
- Controleer of de vuurkist (bij een openhaard) of het plaatstaal (bij inzethaarden) misschien gescheurd of beschadigd is, en of er misschien sprake is van andere veiligheidsrisico's.
- Gebruik glazen vuurdeurtjes of een vonkenscherm van draadgaas om te voorkomen dat er sintels uit de haard de kamer in knallen.
- Brand droog, wat ouder hout om de vorming van creosoot in de schoorsteen te voorkomen. Let op dat sommige houtsoorten, zoals cederhout, bij verbranding erg knallen en daarom niet geschikt zijn om in een open haard te gebruiken.
- Verwijder as en restjes onverbrand hout alleen als je geen sintels of vonken meer in de vuurkist ziet. Doe de as in een metalen (geen plastic) emmer en zet die buiten, op enige afstand van huizen of andere gebouwen.
- Laat de schoorsteen minstens één keer per jaar inspecteren en reinigen.
5
Bewaar ontvlambare vloeistoffen niet in de buurt van ontstekingsbronnen.^[6]XBron
- Bewaar benzine, verfverdunners en andere licht ontvlambare vloeistoffen of materialen buitenshuis in zogenaamde UL-goedgekeurde containers.
- Bewaar geen ontvlambare vloeistoffen in een garage of bijkeuken waar een apparaat of een toestel met een waakvlam staat dat in gebruik is. Bewaar zulke vloeistoffen liever veilig buiten, of bijvoorbeeld in een schuurtje.
Verlengsnoeren raken op die manier vaak beschadigd doordat er overheen wordt gelopen, door het verplaatsen van meubels en door andere gevaren die op de loer liggen en brandgevaar kunnen opleveren. Kerstlichtjes branden vaak bijvoorbeeld wekenlang met behulp van verlengsnoeren. Kies daarom als je ze gebruikt voor snoeren van hoge kwaliteit met een voltage die hoog genoeg is voor het doel waar je ze voor wilt gebruiken.
Advertentie

Methode 3

Methode 3 van 7:

De keuken brandveilig maken

Pdf downloaden

1
Blijf terwijl je aan het koken bent en het fornuis gebruikt, in de keuken. Zet ook als je maar heel even weggaat alle gaspitten of kookplaten uit. Ga je naar de kelder voor een blik tomaten, even de post controleren, naar de badkamer, of de telefoon opnemen in een ander deel van het huis? Zet gewoon alle gaspitten uit. Je gaat tenslotte maar heel even weg, en je kunt het gas onder de pan of de koekenpan als je terugkomt meteen weer aanzetten. Met deze eenvoudige maatregel voorkom je een van de meest voorkomende oorzaken van brand in huis: koken zonder toezicht.^[7]XBron
- Houd als je olie of frituurvet gaat verhitten een deksel of een bakplaat bij de hand. Verstik als de vlam in de pan slaat het vuur met het deksel en zet het gas of de frituurpan onmiddellijk uit zodat de boel af kan koelen. Verplaats de pan als het even kan niet en gebruik geen water. Water dat oververhit raakt kan ontploffen tot stoom en kan ernstige brandwonden veroorzaken, terwijl olie kan spatten en het vuur zich verder kan verspreiden.
Eet in dat geval liever iets wat je eerder hebt klaargemaakt, of smeer een boterham, en ga slapen. Kook pas later, als je weer helemaal helder bent, een volledige maaltijd.
Hang hand- of theedoeken nooit zó op dat ze op een vlam of op een heet oppervlak zouden kunnen vallen.
Advertentie

Methode 4

Methode 4 van 7:

Voorzichtig zijn bij dagelijkse activiteiten

Pdf downloaden

Door te blijven staan, kun je voorkomen dat je tijdens het roken in slaap valt. Word je te moe? Doof je sigaret dan zorgvuldig uit in een asbak of in een met water natgemaakte gootsteen en ga naar bed. Rook niet in bed - als je in bed ligt, kunt je makkelijk in slaap vallen en de sigaret uit je hand laten vallen, waardoor het dekbed of de vloerbedekking in brand zou kunnen vliegen. Ga je de asbak schoonmaken? Gooi de as dan in de gootsteen, maak hem vochtig, schep hem vervolgens op en gooi hem vervolgens in een vuilnisbak buitenshuis.^[8]XBron
Doe dit in principe niet, tenzij het echt niet anders kan. Hang je kleren liever in de buurt van de verwarming te drogen, of buiten.
Dek de vlam af met een kaarsendover zodat er geen dingen op het vuur kunnen vallen of er tegenaan kunnen waaien, en om te voorkomen dat kinderen en huisdieren met de vlam in contact komen. Doof voor je de kamer uitgaat, al is het maar voor heel even, altijd alle open vlammen. Je bent immers zo weer terug, en dan kun je de kaars of de lamp meteen weer aansteken.^[9]XBron
Een echte kerstboom is als hij droger wordt extreem brandbaar, en kerstlichtjes die oud, kapot of van slechte kwaliteit zijn, veroorzaken vaak brand als de boom niet genoeg water heeft gekregen, of op een andere manier is uitgedroogd. Bekijk maar eens een video van een kerstboombrand. Het zal je verbazen hoe snel een brandende boom een kamer en zelfs een heel huis kan verwoesten.
Doof lucifers na gebruik zo snel mogelijk door ze onder water te houden, zodat er geen vonkjes of vlammetjes die brand zouden kunnen veroorzaken in de vuilnisbak terechtkomen.^[10]XBron
Haal als je de oplader niet gebruikt altijd de stekker uit het stopcontact.
Haal als je je föhn, stijltang, krultangen of een ander soortgelijk apparaat hebt gebruikt, als je klaar bent altijd de stekker uit het stopcontact. Schakel niet gewoon alleen het apparaat zelf uit, maar haal echt de stekker uit het stopcontact.
Je kunt dan misschien minder goed je kinderen of het alarm horen, mocht dat afgaan, maar door alle binnen- en buitendeuren af te sluiten, voorkom je wel dat als er brand ontstaat, de rook en de hitte zich snel naar andere vertrekken kunnen verspreiden. De deur vangt alle eventuele brandschade aan de buitenkant op. Vergeet het dus nooit: voordat je gaat slapen, alles sluiten.
Advertentie

Methode 5

Methode 5 van 7:

Veiligheid buitenshuis

Pdf downloaden

Gemaaid gras kan gaan fermenteren en vlam vatten. Branden in schuren ontstaan vaak op deze manier uit balen hooi, zonder dat er elektriciteit voor nodig is, en ook zijn er gevallen bekend van branden in huis veroorzaakt door een hoop gemaaid gras.^[11]XBron
Scheepsdekken zijn brandbaar. Leg daarom niet-ontvlambare onderleggers onder de barbecue en houd altijd een brandblusser bij de hand. Blijf tijdens het barbecueën in de buurt. Zet de brander uit als je weggaat, al is het maar heel even. Je bent immers zo weer terug en dan kun je het gas meteen weer aanzetten.^[12]XBron
Advertentie

Methode 6

Methode 6 van 7:

Je huisdieren tegen brand beschermen

Pdf downloaden

Gebruik de kratten terwijl je slaapt en als je niet thuis bent, om te voorkomen dat een nieuwe hond of een puppy op elektrische snoeren gaat kauwen. Je kunt zo ook voorkomen dat je huisdieren op elektriciteitskabels en andere voorwerpen die onder stroom staan gaan plassen en op die manier brand kunnen veroorzaken.
2
Sluit nieuwe katten op in een veilige kamer, oftewel een kleine kamer zonder plekjes waar de kat in kan kruipen om zich te verstoppen (zoals de motor van de koelkast), en zonder elektrische snoeren. Laat de kat net zolang in het veilige vertrek tot hij rustig is geworden en zich niet meer wil verstoppen. Geef katten eetbare haver of tarwegras, zodat ze niet op snoeren of kabels gaan kauwen.
- Sluit konijnen, cavia's en andere huisdieren als je ze niet in de gaten kunt houden op, om te voorkomen dat ze op elektriciteitskabels of snoeren gaan kauwen en zichzelf op die manier kunnen verwonden, of kortsluiting of brand kunnen veroorzaken.
- Laat ze als er zich een noodgeval voordoet, vrij.
Advertentie

Methode 7

Methode 7 van 7:

Brandpreventiemiddelen installeren en lesgeven in brandveiligheid

Pdf downloaden

In veel landen moeten huurwoningen voorzien zijn van rookmelders. Als jij al rookmelders in huis hebt, controleer dan of ze goed werken, en als je ze nog niet hebt, schaf er dan een paar aan of vraag of de verhuurder ze kan installeren.^[13]XBron
Als je ergens woont waar het vaak onweert, zou je erover kunnen denken om een bliksembeveiligingssysteem in huis te laten installeren. Wat je bespaart doordat je minder schade aan apparaten zult hebben, compenseert meestal de kosten van de installatie.
Zo'n systeem kan worden gebruikt om branden te blussen, zowel als je thuis bent als wanneer er niemand is.
Kinderen zijn vaak zowel de oorzaak als het slachtoffer van brand, en daarom mogen ze geen lucifers of aanstekers in handen krijgen. Denk er eens over om een goed afsluitbare doos te kopen en alle lucifers en aanstekers daarin veilig te bewaren.^[14]XBron
Advertentie

Tips

Blokkeer geen deuren of ramen die jullie in geval van brand misschien nodig hebben om te kunnen ontsnappen, en test je brandalarm zodat je zeker weet of het wel goed werkt.
Als je vermoedt dat er een probleem is met de elektriciteit in huis, of als je vreemde geuren ruikt, laat de boel dan zo snel mogelijk controleren door een elektricien.
Als je kleren vlam vatten, rol dan over de grond! Als je gaat rondrennen, wakker je de vlammen juist aan en maak je de brand erger. Ga ook op de grond liggen als je het gebouw waar je bent niet kunt verlaten, omdat rook en vuur de neiging hebben op te stijgen; hoe hoger je je bevindt, hoe meer risico je dus loopt.
Installeer brandmelders, rookmelders en koolmonoxidemelders, en onderhoud ze goed. Zulke apparaten zijn niet duur, en ze hebben al talloze levens gered.
Vraag of de plaatselijke brandweer je hele huis een keer kan komen inspecteren. Meestal zal de brandweer graag bereid zijn je advies te geven, en je bent heus niet verplicht alles te doen wat ze je aanraden. In principe is het advies geheel vrijblijvend.
Leer je kinderen wat de juiste evacuatietechnieken zijn in geval van brand. Doe met het hele gezin brandoefeningen met een ontmoetingsplaats buiten, zoals bij de boom in de voortuin, bij de brievenbus, of bij het hek. Zo weet je zeker dat iedereen in geval van nood op tijd veilig buiten zal zijn. Ga een brandend huis pas weer in als de brandweer zegt dat de kust veilig is.
Bewaar geen doeken met olie erop, vooral niet als ze helemaal doorweekt zijn met terpentine, verfverdunner of lijnolie. Onder bepaalde omstandigheden kunnen die stoffen namelijk spontaan vlam vatten, oftewel in brand vliegen zonder duidelijke aanleiding.
Meubels gemaakt van natuurlijke materialen branden minder snel en geven als ze verbranden geen giftige dampen af.
Bekijk samen met je wat oudere kinderen eens een educatieve video van een huisbrand. De rook zal heel snel erg zwart zijn, heel anders dan de branden die je in films ziet. In het echt heb je maar heel weinig tijd om aan een brand te ontsnappen.
Zet voordat je naar bed gaat alle elektrische apparaten in huis uit.
Week als het kan een handdoek of een andere doek in water en bedek daar je neus mee, om te voorkomen dat je je verslikt en rook inademt, waardoor je longen zouden kunnen beschadigen en je zou kunnen stikken.

Advertentie

Waarschuwingen

Verlaat als er brand uitbreekt zo snel mogelijk het huis. Zorg er verder voor dat alle bewoners gewaarschuwd worden en zelf ook vertrekken.
Gebruik geen water bij een brand veroorzaakt door kortsluiting, of door olie of ander vet. Bij een elektrische brand zal het water de stroom naar je toe leiden en elektrocutie veroorzaken. Bij branden veroorzaakt door vet zal de olie het water extreem snel verhitten, waardoor het water in stoom kan overgaan, zodat de olie naar buiten wordt geduwd en het vuur zich verder kan verspreiden.
Verbrand geen puin en zorg ervoor dat er zich geen puin of brandbare materialen in de buurt van je huis ophopen. Op veel plaatsen is dat namelijk verboden.

Advertentie